Izvorni kôd stranice Versiera

U geometriji, '''versiera''', '''versoria''' ili češće '''Vještica Agnesija''' ili '''Vještica Marije Agnesi''' je kriva u nekoj ravni, koja se konstruira primjenom elementarnih geometrijskih metoda i koja se analitički izražava preko racionalne funkcije. Njena osnovna grafička karakteristika je njen zvonasti oblik, koji je sličan obliku kojeg ima [[Normalna distribucija|Gausova (normalna) raspodjela]].

== Historija ==
[[Datoteka:Witch_of_Agnesi_2.svg|mini|315x315piksel|Konstrukcija versiere]]
Ovu krivu je proučavalo nekoliko matematičara tokom 17. i 18. vijeka, ali se njena konstrukcija uglavnom pripisuje matematičarki [[Maria Gaetana Agnesi|Mariji Gaetana Agnesi]]. "Versoria" je ime koje je ovoj krivoj dao ime [[Guido Grandi]]. Riječ dolazi iz latinskog jezika i označava homonim za "uže koje je povezano na kraj jedra", koje je korišteno za njegovo usmjeravanje. Maria Gaetana Agnesi je bila prva koja je uvela ime versiera. Vremenom riječ versaria je dobila novo značenje. Iz latinskog jezika, se uzima riječ ''adversaria'', koja tokom vremena gubi slovo ''a'', što na kraju rezultira da novonastala riječ ''versaria'' označava žensko biće koje je u suprotnosti s Bogom. Tokom prevođenja na engleski jezik taj naziv se prevodio u naziv "vještica".<ref>{{Cite web|url=http://www.2dcurves.com/cubic/cubicr.html#versiera|title=resonance curve|website=www.2dcurves.com|access-date=6. 3. 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://xahlee.org/SpecialPlaneCurves_dir/WitchOfAgnesi_dir/witchOfAgnesi.html|title=Witch of Agnesi|website=xahlee.org|access-date=6. 3. 2017}}</ref><ref>{{Cite web|url=http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Curves/Witch.html|title=Witch|website=www-history.mcs.st-andrews.ac.uk|access-date=6. 3. 2017}}</ref>

== Konstrukcija ==
Versiera se konstruiše na sljedeći način:

[[Datoteka:Witch_of_Agnesi,_construction.svg|mini|360x360piksel|Versiera sa naznačenim tačkama]]
 
Uzme se neka fiksna [[kružnica]], na kojoj se izabere tačka ''O'', koja naprimjer leži u koordinatnom početku. Zatim se izabere i tačka ''M'', koja treba da leži na suprotnom kraju kružnice u odnosu na tačku ''O''. Kroz bilo koju drugu tačku na kružnici, naprimjer kroz tačku ''A'', povuče se [[sekanta]], koja treba prolazi i kroz tačku ''O''. Navedena sekanta treba također da presijeca i [[Tangenta|tangentu]] tačke ''M'', u nekoj tački ''N''. Zatim se povuče jedna prava, koja je [[Paralelnost (geometrija)|paralelna]] pravcu ''OM'' i koja prolazi kroz tačku ''P,'' gdje se ta tačka ''P''  treba nalaziti na istom pravcu kao i tačka ''A''. Sem toga, ta [[Prava (geometrija)|prava]] treba da presijeca tangentu tačke ''M,'' u tački ''N''. Nakon toga se povuče [[poluprava]], koja započinje u tački ''A'', koja je normalna na pravac ''OM'', i prethodnu pravu i presijeca je u tački ''P''. Za svaki korak u kojem se vrši pomijeranje tačaka ''A'' i ''P'', za neke vrijednosti <math>\Delta x</math> i <math>\Delta y</math>  u odnosu na ose, vrši se postepeno iscrtavanje linija, od prethodnog do novog položaja tačke ''P''. Ako su pomjeranja dovoljno mala, dobit će se glatka kriva, a tokom iscrtavanja, tačka ''A'' se pomijera po kružnici.

Sa slike se može primijetiti da je tangenta tačke ''O'', u stvari [[Funkcija (matematika)#Asimptote funkcije|asimptota]] ove krive.

== Jednačine ==
[[Datoteka:Agnesi.gif|mini|300x300piksel|Animacija koja prikazuje konstrukciju Versiere]]

Pretpostavimo da je tačka ''O'' početna tačka, a da se tačka ''M'' nalazi na pozitivnom dijelu ''y''-ose. Također pretpostavimo da je poluprečnik kruga <math>a</math>.U tom slučaju, kriva ima [[Koordinatni sistem|Kartezijevu]] jednačinu oblika:

: <math>y = \frac{8a^3}{x^2+4a^2}.</math>

Ako je <math>a=\frac{1}{2}</math>, jednakost se pojednostavljuje i dobije se:

: <math>y = \frac{1}{x^2+1}.</math>

Prethodna jednakost predstavlja [[Derivacija|izvod]] arkus tangensa [[Funkcija (matematika)|funkcije]].[[Datoteka:Witch_of_Agnesi,_a_1,_2,_4,_8.svg|mini|247x247piksel|Versiera sa različitim parametrima gdje su {{math|1=''a'' = 1}}, {{math|1=''a'' = 2}}, {{math|1=''a'' = 4}}, i {{math|1=''a'' = 8}}]]Ako bi se koodinate izrazile parametarski, uz uslov da je [[ugao]] <math>\theta</math> između ''OM'' and ''OA'', usmjeren kao kazaljka na satu , onda se kriva može definisati preko sljedećih jednačina:
: <math>x = 2a \tan \theta;\quad y = 2a \cos ^2 \theta = a \operatorname{vercosin}(2\theta).\,</math>

U slučaju da je ugao <math>\theta</math> zaklopljen sa ''OA'' i ''x''-osom i da je usmjeren obrnuto od kazalje na satu, imamo sljedeće:
: <math>x = 2a \cot \theta;\quad y = 2a\sin ^2 \theta = a \operatorname{versin}(2\theta). </math>
Sređivanjem bilo kojeg para jednakosti, uz odgovarajuće zamjene, dobijamo parametriziranu [[Jednačina|jednačinu]] versiere:
: <math>x = 2at;\quad y = \frac{2a}{1+t^2} . </math>

== Primjena ==
[[Datoteka:Shallow_water_wave.png|mini|Poprečni presjek vodenog vala koji ima sličan oblik kao i Versiera.]]
Versiera se primjenjuje u [[Fizika|fizici]], za opis nekih rezonantnih fenomena. Naprimjer, [[atom]], ili generalnije [[molekula]], kao mikroskopski sistemi su obično u nekoj fazi ekvilibrija. Pri uobičajenim uslovima, [[Čestica|čestice]] unutar atoma i molekula se nalaze u stanju termodinamičkog ekvilibrija, što podrazumjeva da se nalaze na niskim energetskim nivoima. Ako je tim česticama data neka [[energija]], naprimjer u vidu monohromatske [[Elektromagnetno zračenje|elektromagnetske radijacije]], te čestice će apsorbovati tu energiju i preći u viši energetski nivo, nakon čega će se ponovo vratiti u stabilno stanje prelaskom u niži stabilni nivo, uz emitovanje prethodno apsorbovane energije.

Versiera se također može koristiti za aproksimaciju distribucije spektralne energije, spektralnih linija kod [[Rendgensko zračenje|X-zraka]],<ref>{{cite journal|date=1940|title=Properties of the Witch of Agnesi—Application to Fitting the Shapes of Spectral Lines|url=https://www.osapublishing.org/josa/abstract.cfm?uri=josa-30-9-415|journal=Journal of the Optical Society of America|volume=30|issue=9|pages=415-419|last1=Spencer|first1=Roy C.}}</ref> ali i kod drugih tipova zračenja. Što se tiče njene primjene u [[Statistika|statistici]], preko versiere se može predstaviti [[Cauchyjeva funkcija raspodjele|Cauchyeva funkcija raspodjele]]. Kod [[Matematičko modeliranje|matematičkog modeliranja]], versiera se primjenjuje za opis neke generičke topografske prepreke za neki tok.<ref>{{cite journal|display-authors=etal|title=The structure of strongly stratified flow over hills: dividing-streamline concept|url=http://www.cpom.org/people/jcrh/jfm-152.pdf|journal=J. Fluid Mech.|volume=152|pages=249–288|doi=10.1017/s0022112085000684|last1=Snyder|first1=William H.|access-date=12. 1. 2014|date=|archive-url=https://web.archive.org/web/20150923210906/http://www.cpom.org/people/jcrh/jfm-152.pdf|archive-date=23. 9. 2015|url-status=dead}}</ref><ref>{{cite journal|last=Lamb|first=Kevin G.|title=Numerical simulations of stratified inviscid flowover a smooth obstacle|url=http://mseas.mit.edu/download/evheubel/LambJFM1994.pdf|journal=J. Fluid Mech.|volume=260|pages=1–22|doi=10.1017/s0022112094003411|access-date=12. 1. 2014}}</ref>

== Također pogledajte ==
* [[Cauchyjeva raspodjela]]
* [[Versinus i haversinus|Versinus i vercosinus]]
* [[Tetiva (geometrija)|Tetiva]]

== Reference ==
{{Reflist}}

== Literatura ==
* {{MathWorld|urlname=WitchofAgnesi|title=Witch of Agnesi}}
* [http://www-groups.dcs.st-and.ac.uk/~history/Curves/Witch.html "Witch of Agnesi" at MacTutor's Famous Curves Index] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170324030858/http://www-groups.dcs.st-and.ac.uk/%7Ehistory/Curves//Witch.html |date=24. 3. 2017 }}
* [http://www.mathcurve.com/courbes2d/agnesi/agnesi.shtml "Cubique d'Agnesi" at Encyclopédie des Formes Mathématiques Remarquables] {{Fr simbol}}
* {{cite web|url=http://www-groups.dcs.st-and.ac.uk/~history/Biographies/Agnesi.html|title=MacTutor biography of Agnesi|access-date=6. 3. 2017|archive-date=22. 3. 2017|archive-url=https://web.archive.org/web/20170322153535/http://www-groups.dcs.st-and.ac.uk/~history/Biographies/Agnesi.html|url-status=dead}}
* {{cite episode|transcripturl=http://www.uh.edu/engines/epi1741.htm|series=The Engines of Our Ingenuity|serieslink=The Engines of Our Ingenuity|number=1741|transcript=The Witch of Agnesi|credits=John H. Lienhard|network=NPR|station=KUHF-FM Houston|airdate=2002}}

== Vanjski linkovi ==
{{commons|Witch of Agnesi}}
* [http://demonstrations.wolfram.com/WitchOfAgnesi/ Witch of Agnesi] od Chrisa Bouchera bazirano na radu  [[Eric W. Weisstein|Erica W. Weissteina]], [[The Wolfram Demonstrations Project]].
* [http://mathforum.org/dynamic/java_gsp/witch.html The Witch of Agnesi] – Mathforum.org Java applet

[[Kategorija:Krive]]