Izvorni kôd stranice Neon

{{Infokutija hemijski element
| Hemijski element = Neon
| Simbol = Ne
| Atomski broj = 10
| Serija = Plemeniti gasovi
| Grupa = 18
| Perioda = 2
| Blok = p
| Boja serije = LightskyBlue
| Izgled = bezbojni plin
| Zastupljenost = 5 · 10<sup>-7</sup><ref name="harry" />
| Atomska masa = 20,1797<ref name="ewieser" /><ref name="iupac" />
| Atomski radijus = 
| Atomski radijus izračunat = 38
| Kovalentni radijus = 58
| Van der Waalsov radijus = 154
| Elektronska konfiguracija = &#x5B;[[Helij|He]]&#x5D;2s<sup>2</sup> 2p<sup>6</sup>
| Elektroni u energetskom nivou = 2, 8
| Energija ionizacije_1 = 2080,7
| Energija ionizacije_2 = 3952,3
| Energija ionizacije_3 = 6122
| Energija ionizacije_4 = 9371
| Energija ionizacije_5 = 12177
| Energija ionizacije_6 = 15238
| Energija ionizacije_7 = 19999,0
| Energija ionizacije_8 = 23069,5
| Agregatno stanje = gas
| Mohsova skala tvrdoće = 
| Struktura kristala = kubična plošno centrirana
| Gustoća = 0,9002<ref name="gestis" />
| Magnetizam = dijamagnetičan (<math>\chi_{m}</math> = −3,8 · 10<sup>−9</sup>)<ref name="crc" />
| Tačka topljenja_K = 24,56
| Tačka topljenja_C = -248,59
| Tačka ključanja_K = 27,15<ref name="zhang" />
| Tačka ključanja_C = -246
| Molarni volumen = <small>(čvrst)</small>13,23 · 10<sup>-6</sup>
| Toplota isparavanja = 1,9<ref name="zhang" />
| Toplota topljenja = 0,34
| Pritisak pare = 
| Pritisak pare_K = 
| Brzina zvuka = 435<ref name="crc" />
| Brzina zvuka_K = 
| Specifična toplota = 1031
| Specifična toplota_K = 298
| Specifična električna provodljivost = 
| Specifična električna provodljivost_K = 
| Toplotna provodljivost = 0,0491
| Toplotna provodljivost_K = 
| Oksidacioni broj = 1,<ref name="HNe" /> '''0'''
| Oksidi = 
| Potencijal elektroda = 
| Elektronegativnost = -
| Oznaka upozorenja = {{Oznake upozorenja|-}}
| Oznake upozorenja R = {{Oznake upozorenja R|-}}
| Oznake upozorenja S= {{Oznake upozorenja S|9|23}}
| Radioaktivan = Ne
| Izotopi = 
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 1
| Simbol = Ne
| Maseni broj = 17
| Rasprostranjenost u prirodi = 0
| Vrijeme poluraspada = 109,2 [[Sekunda|ms]]
| Tipraspada1ZM = [[Elektronski zahvat|ε]]
| Tipraspada1ZE = 14,530
| Tipraspada1ZP = <sup>17</sup>F
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 1
| Simbol = Ne
| Maseni broj = 18
| Rasprostranjenost u prirodi = 0
| Vrijeme poluraspada = 1,67 [[Sekunda|s]]
| Tipraspada1ZM = [[Elektronski zahvat|ε]]
| Tipraspada1ZE = 4,446
| Tipraspada1ZP = <sup>18</sup>F
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 1
| Simbol = Ne
| Maseni broj = 19
| Rasprostranjenost u prirodi = 0
| Vrijeme poluraspada = 17,34 [[Sekunda|ms]] 
| Tipraspada1ZM = [[Elektronski zahvat|ε]]
| Tipraspada1ZE = 3,238
| Tipraspada1ZP = <sup>19</sup>F
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 0
| Simbol = Ne
| Maseni broj = 20
| Rasprostranjenost u prirodi = '''90,48'''
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 0
| Simbol = Ne
| Maseni broj = 21
| Rasprostranjenost u prirodi = 0,27
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 0
| Simbol = Ne
| Maseni broj = 22
| Rasprostranjenost u prirodi = 9,25
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 1
| Simbol = Ne
| Maseni broj = 23
| Rasprostranjenost u prirodi = 0
| Vrijeme poluraspada = 34,24 [[Sekunda|s]]
| Tipraspada1ZM = [[beta-zraci|β<sup>-</sup>]]
| Tipraspada1ZE = 4,376
| Tipraspada1ZP = <sup>23</sup>Na
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 1
| Simbol = Ne
| Maseni broj = 24
| Rasprostranjenost u prirodi = 0
| Vrijeme poluraspada = 3,38 [[Minuta|min]]
| Tipraspada1ZM = [[beta-zraci|β<sup>-</sup>]]
| Tipraspada1ZE = 2,470
| Tipraspada1ZP = <sup>24</sup>Na
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 1
| Simbol = Ne
| Maseni broj = 25
| Rasprostranjenost u prirodi = 0
| Vrijeme poluraspada = 602 [[Sekunda|ms]]
| Tipraspada1ZM = [[beta-zraci|β<sup>-</sup>]]
| Tipraspada1ZE = 7,300
| Tipraspada1ZP = <sup>25</sup>Na
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 1
| Simbol = Ne
| Maseni broj = 26
| Rasprostranjenost u prirodi = 0
| Vrijeme poluraspada = 230 [[sekunda|ms]]
| Tipraspada1ZM = [[beta-zraci|β<sup>-</sup>]]
| Tipraspada1ZE = 7,330
| Tipraspada1ZP = <sup>26</sup>Na
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 1
| Simbol = Ne
| Maseni broj = 27
| Rasprostranjenost u prirodi = 0
| Vrijeme poluraspada = 32 [[sekunda|ms]]
| Tipraspada1ZM = [[beta-zraci|β<sup>-</sup>]]
| Tipraspada1ZE = 12,670
| Tipraspada1ZP = <sup>27</sup>Na
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 1
| Simbol = Ne
| Maseni broj = 28
| Rasprostranjenost u prirodi = 0
| Vrijeme poluraspada = 18,3 [[sekunda|ms]]
| Tipraspada1ZM = [[beta-zraci|β<sup>-</sup>]]
| Tipraspada1ZE = 12,310
| Tipraspada1ZP = <sup>28</sup>Na
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 1
| Simbol = Ne
| Maseni broj = 29
| Rasprostranjenost u prirodi = 0
| Vrijeme poluraspada = 15,6 [[sekunda|ms]]
| Tipraspada1ZM = [[beta-zraci|β<sup>-</sup>]] + [[Neutron|n]]
| Tipraspada1ZE = 9,170
| Tipraspada1ZP = <sup>29</sup>Na
}}
{{Infokutija Hemijski element/Izotop
| Broj tipova raspada = 1
| Simbol = Ne
| Maseni broj = 30
| Rasprostranjenost u prirodi = 0
| Vrijeme poluraspada = 5,8 [[sekunda|ms]]
| Tipraspada1ZM = [[beta-zraci|β<sup>-</sup>]] + [[Neutron|n]]
| Tipraspada1ZE = 
| Tipraspada1ZP = <sup>30</sup>Na
}}
|}}
'''Neon''' ({{jez-gr|νέον}} – nov) jeste [[hemijski element]] sa [[hemijskim simbolom|simbolom]] '''Ne''' i [[atomski broj|atomskim brojem]] 10. U [[periodni sistem elemenata|periodnom sistemu]] stoji u [[Plemeniti plinovi|8. glavnoj grupi]] (18. grupa) i stoga se ubraja u plemenite gasove. Kao i ostali plemeniti gasovi, neon je bezbojni, izrazito nereaktivni, jednoatomni gas. Po mnogim osobinama kao što su tačka topljenja, ključanja i gustoća, stoji između lakšeg [[helij]]a i težeg [[argon]]a.

U [[svemir]]u, neon spada među najčešće elemente, ali je na [[Zemlja (planeta)|Zemlji]] relativno rijedak, jer je poput helija, njegov najveći dio tokom vremena ispario u svemir. Uglavnom se nalazi u višim slojevima Zemljine [[Zemljina atmosfera|atmosfere]], a vrlo malehne količine su zarobljene u stijenama.

Kao i [[kripton]] i [[ksenon]], neon su također otkrili [[William Ramsay]] i [[Morris William Travers]] 1898. godine frakcijskom [[destilacija|destilacijom]] tečnog [[zrak]]a. Najpoznatija upotreba ovog gasa ogleda se u svjetlećim cijevima, takozvanim neonskim lampama, u kojima se neon pomoću električnog pražnjenja dovodi do isijavanja tipične narandžasto-crvene svjetlosti.

== Historija ==
[[Datoteka:Neon discharge tube.jpg|lijevo|thumb|Neon u cijevi, kroz koju se vrši električno pražnjenje]]
Prvi plemeniti gas koji je otkriven bio je argon, koga su 1894. otkrili lord Rayleigh i [[William Ramsay]]. Ramsay je godinu kasnije, 1895. je uspio izolirati [[helij]] iz uranijeve rude, gas koji je ranije bio poznat samo u Sunčevom spektru. Iz pravilnosti periodnog sistema, zaključio je da bi između helija i argona trebao postojati neki element sa atomskom masom od oko 20 [[Jedinica atomske mase|u]]. Stoga je od 1896. počeo proučavati različite [[minerali|minerale]] i [[meteorit]]e, te gasove koji se otpuštaju pri njihovim zagrijavanjem ili rastvaranjem. Ramsay, zajedno sa svojim saradnikom [[Morris William Travers|Traversom]], nisu bili uspješni sa potragom, međutim uspjeli su izolirati helij i rijetki gas argon. Također, ni ispitivanja vrelih gasova iz [[Cauterets]]a u Francuskoj i sa [[Island]]a, nisu dovela do rezultata.<ref name="Nobel-ramsay" />

Napokon, nakon što je iz tečnog zraka izolirao 15 litara sirovog argona, počeo ga je ispitivati, te nakon što ga je preveo u tečno stanje, počeo je izdvajati druge supstance putem frakcijske destilacije. Pri tom postupku, prvo je izdvojio [[kripton]], koji je dokazao u spektru plamena, a zatim 13. juna 1898. godine napokon su uspjeli izolirati lakše elemente iz frakcije sa nižom tačkom ključanja sirovog argona. Ramsay i Travers su taj element nazvali ''neon'', iz grčkog naziva νέος ''neos'' „nov“. Ubrzo nakon tog otkrića, uspjelo im je iz frakcije koja je sadržavala kripton, izdvojiti još jedan element, [[ksenon]].<ref name="Nobel-ramsay" />

Prvi vid upotrebe novootkrivenih gasova razvio je 1910. godine Francuz [[Georges Claude]], koji je razvio neonsku lampu, napunivši staklenu cijev neonom te je propuštajući električnu struju visokog napona kroz nju, doveo neon do emitiranja svjetlosti.<ref name="patentclaude" />

== Osobine ==
=== Fizičke ===
[[Datoteka:Cubic, face-centered.png|thumb|lijevo|Kubična najgušća kuglasta kristalna struktura čvrstog neona, ''a''&nbsp;=&nbsp;443&nbsp;pm]]
[[Datoteka:Visible spectrum of neon.jpg|thumb|lijevo|170px|Linijski spektar električnog pražnjenja u neonu]]
Pri normalnim uslovima, neon je jednoatomni, bezbojni gas, bez ukusa i mirisa. Pri temperaturi od 27&nbsp;K (−246&nbsp;°C) [[kondenzacija|kondenzira]] a pri temperaturi od 24,57&nbsp;K (−248,59&nbsp;°C) prelazi u čvrsto stanje, što znači da on ima najuži temperaturni opseg od svih elemenata u kojem je u tečnom stanju. Kao i drugi plemeniti gasovi, osim helija, neon se kristalizira u [[kubični kristalni sistem|kubičnom gusto pakovanom kuglastom sistemu]] sa parametrom rešetke od ''a''&nbsp;=&nbsp;443&nbsp;pm.<ref name="schubert" />

Kao i svi drugi plemeniti gasovi, neon također ima popunjene sve elektronske ljuske (konfiguracija plemenitog gasa). Zbog toga se može objasniti njegovo prisustvo kao jednoatomnog elementa i odsustvo bilo kakve reaktivnosti. Sa gustoćom od oko 0,9&nbsp;kg/m<sup>3</sup> pri temperaturi od 0&nbsp;°C i pritisku 1013&nbsp;hPa, neon je nešto lakši od [[zrak]]a, te se diže gore. U [[fazni dijagram|faznom dijagramu]] [[trojna tačka]] se nalazi na 24,56&nbsp;K i 43,37&nbsp;kPa<ref name="ancsin" />, a kritična tačka na 44,4&nbsp;K, 265,4&nbsp;kPa, dok kritična gustoća iznosi 0,483&nbsp;g/cm<sup>3</sup>.<ref name="römpp" />

U [[voda|vodi]], neon je vrlo slabo rastvorljiv. U jednoj litri vode pri temperaturi od 20&nbsp;°C može se rastvoriti najviše 10,5&nbsp;ml neona.<ref name="römpp" /> Kao i drugi plemeniti gasovi, pri električnom pražnjenju neon također pokazuje karakteristične spektarske linije. Pošto su te linije u vidljivom dijela spektra pretežno u crvenom i žutom području, pri takvom pražnjenju gas emitira tipičnu crveno-narandžastu boju.

=== Hemijske ===
Kao tipičan plemeniti gas, neon je izrazito nereaktivan, kao i [[helij]], do danas nisu poznati njegovi spojevi. Čak i klatrati, koji su kod drugih plemenitih gasova fizički uklopljeni u druge spojeve, međutim nisu poznati kod neona. Prema teoretskim proračunima, neon je najmanje reaktivan element. Tako izračunata [[entalpija]] disocijacije za spojeve tipa NgBeO (gdje je ''Ng'' plemeniti gas), kod spojeva neona je najmanja. Utvrđeno je da, i pored najstabilnijeg spoja helija HHeF, koji je najbliži analog neona, nije potvrđeno postojanje sličnog spoja kod neona. Moguće objašnjenje za ovaj rezultat je da se između [[fluor]]a i [[vodik]]a nalazi najveći razmak u vezi te se stoga javlja vrlo slaba veza privlačenja iona HNe<sup>+</sup> za razliku od helijevog iona, ili se javlja sila odbijanja u neonovim kationima zbog p-π izmjeničnog djelovanja.<ref name="Lewars" /> 

Iz ispitivanja [[masena spektrometrija|masenom spektrometrijom]], poznati su neki [[ion]]i u kojima je zastupljen neon. U njih spadaju ion Ne<sup>+</sup> i neki ioni elemenata poput ArNe<sup>+</sup>, HeNe<sup>+</sup> i HNe<sup>+</sup>.<ref name="crc" />

=== Izotopi ===
Postoji ukupno 18 poznatih [[izotop]]a neona između <sup>16</sup>Ne i <sup>34</sup>Ne. Među njima, tri su stabilna: <sup>20</sup>Ne, <sup>21</sup>Ne i <sup>22</sup>Ne i javljaju se u prirodi. Najčešći izotop je <sup>20</sup>Ne i ima udio u prirodnom neonu od 90,48%. Izotop <sup>21</sup>Ne sa udjelom od 0,27% je najrjeđi na Zemlji, a na izotop <sup>22</sup>Ne u prirodnoj smjesi izotopa na Zemlji otpada 9,25%. Svi ostali izotopi imaju veoma kratka vremena poluraspada, od najviše 3,38 minuta kod izotopa <sup>24</sup>Ne.<ref name="nubase" />

S obzirom na gubljenje neona sa Zemlje u svemir i formiranje u nuklearnim reakcijama, izotopski omjer između neona <sup>20</sup>Ne/<sup>22</sup>Ne i <sup>21</sup>Ne/<sup>22</sup>Ne, koji je zarobljen u stijenama i nema kontakt sa atmosferom, nije isti. Iz tog izotopskog omjera mogu se izvući zaključci o njegovom porijeklu i nastanku. Tako je udio neona <sup>21</sup>Ne u stijenama, u kojima je on nastao u reakcijama spalacije, nešto povećan. U primordijalnom neonu, koji je bio zarobljen u stijenama i [[dijamant]]ima prije gubitka većeg dijela neona, s druge strane, veći udio čini izotop <sup>20</sup>Ne.<ref name="dickin"/>

== Rasprostranjenost ==
U [[svemir]]u, neon se ubraja među najčešće i najrasprostranjenije elemente, samo su [[vodik]], helij, [[kisik]], [[ugljik]] i [[dušik]] više rasprostranjeni od njega. Međutim, na [[Zemlja (planeta)|Zemlji]], poput helija, je relativno rijedak, a njegov ukupan udio u Zemljinoj kori iznosi samo oko 0,005 dijelova na milion (ppm) (0,0000005%).<ref name="harry" /> Najveći dio neona nalazi se u [[Zemljina atmosfera|atmosferi]], sa prosječnim udjelom od oko 18,18 ppm, te je poslije argona, najčešći plemeniti gas na Zemlji.<ref name="nssdc" /> Na osnovu različitog udjela lakših i težih izotopa neona na Zemlji i na [[Sunce|Suncu]] može se zaključiti da je od postanka Zemlje najveći dio neona napustio njenu atmosferu te su ostali teži izotopi <sup>21</sup>Ne i <sup>22</sup>Ne.

U vrlo malehnim količinama, neon se javlja i u sastavu stijena. Dokazan je u sastavu [[granit]]a, [[bazalt]]nih stijena, [[dijamant]]a i [[vulkan]]skih gasova. Zbog različitog udjela njegovih izotopa smatra se da ovaj neon ima tri različita izvora nastanka: primordijalni neon, čiji izotopni sastav odgovara onom na Suncu te je zarobljen u dijamantima ili u Zemljinom plaštu bez kontakta sa atmosferom, zatim atmosferski neon te neon koji je nastao putem reakcija spalacije kosmičkim zračenjem.<ref name="dickin" />

Na gasovitim planetama poput [[Jupiter]]a, neon ne može pobjeći u svemiru zbog velike [[gravitacija|gravitacije]], tako da tamo izotopski sastav neona odgovara onom iz vremena stvaranja planeta. Prema podacima sa svemirske sonde [[Galileo (letjelica)|Galileo]], odnos udjela izotopa <sup>20</sup>Ne prema <sup>22</sup>Ne odgovara onom na Suncu, što daje naznake o uslovima pri kojima su nastale planete.<ref name="mahaffy" />

== Nukleosinteza ==
Neon, a prije svega njegov izotop <sup>20</sup>Ne, jeste važan međuproizvod u [[nukleosinteza|nukleosintezi]] koja se odvija u [[zvijezda]]ma, a nastaje tek nakon nuklearnog "izgaranja" ugljika. Tokom nuklearnog ''sagorijevanja'' helija pri temperaturi od oko 200&nbsp;·&nbsp;10<sup>8</sup>&nbsp;[[Kelvin|K]] ne nastaje izotop <sup>20</sup>Ne zbog malehnog presjeka hvatanja alfa čestica kod [[kisik|<sup>16</sup>O]], a iz težeg izotopa <sup>18</sup>O mogu nastati teži izotopi <sup>21</sup>Ne i <sup>22</sup>Ne. Znatnim povećanjem temperature i gustoće neke zvijezde nakon što potroši sav helij, dolazi do "izgaranja" ugljika, pri čemu se spajaju dva atoma ugljika u jedan pobuđeni izotop [[magnezij]]a <sup>24</sup>Mg*. Iz njega putem [[Alfa-zraci|α-raspada]] nastaje neon <sup>20</sup>Ne.

:<math>\mathrm{^{12}C \ + \ ^{12}C \longrightarrow \ ^{24}Mg \longrightarrow \ ^{20}Ne \ + \ ^{4}He}</math>

Pri daljnjem porastu temperature i pritiska započinje reakcija "izgaranja" neona, pri kojoj <sup>20</sup>Ne uz alfa-raspad reagira do <sup>16</sup>O odnosno [[fuzija|fuzionira]] se sa nastalim jezgrom helija dajući <sup>24</sup>Mg.

:<math>\mathrm{^{20}Ne + \gamma \longrightarrow \ ^{16}O + \ ^4He}</math>
:<math>\mathrm{^{20}Ne + ^4He \longrightarrow \ ^{24}Mg + \gamma}</math>

Ovaj proces se odvija zbog velike ''osjetljivosti'' izotopa <sup>20</sup>Ne u poređenju sa <sup>16</sup>O na gama zrake, umjesto očekivanih reakcija lakših jezgara kisika. Tek nakon što se završi "izgaranje" neona, započinje nuklearno "izgaranje" [[kisik]]a, pri kojem iz <sup>16</sup>O nastaju teži elementi poput [[silicij]]a, [[fosfor]]a i [[sumpor]]a.<ref name="woosley" /><ref name="buchmann" />

== Upotreba ==
Zbog svoje rijetkosti i otežanog dobijanja, te s tim povezanih visokih troškova i cijena u odnosu prema sličnom gasu argonu, neon se koristi samo u vrlo malehnim količinama. Neon se koristi kao gas za punjenje svijetlećih cijevi i [[dioda]], u kojima se putem električnog pražnjenja gas dovodi do emitiranja tipične narandžasto-crvene svjetlosti. Također, neon se upotrebljava i kao gas za punjenje stroboskopskih i bljeskajućih lampi.<ref name="römpp" />

[[Helij-neon laser]], u kojem se koristi mješavina helija i neon, ubraja se među važnije lasere. Neophodna [[inverzija populacije]] [[laser]]a postiže se pobuđivanjem helija i prenosom elekrona na neon. Stimulirana emisija kod neona nastaje pri dužini talasa od 632,8&nbsp;nm (crvena) kao i pri 1152,3&nbsp;nm i 3391&nbsp;nm (infracrvena). Ostali laserski prelazi su moguće i to u zelenom spektarskom području pri 543,3&nbsp;nm.<ref name="römpp" /> Tečni neon može se koristiti kao sredstvo za hlađenje. U poređenju sa helijem i [[vodik]]om ima prednost u 40 puta većem efektu hlađenja od tečnog helija, i tri puta većem od vodika.<ref name="ullmann" />

Neon se može koristiti u mješavini sa kisikom kao gas za disanje pri ronjenju u velikim dubinama. Međutim, relativno rijetko se upotrebljava, jer u poređenju sa sličnim helijem ima mnogo višu cijenu i uzrokuje dosta veći otpor pri disanju.<ref name="bove" /><ref name="patent" />

== Biološki značaj ==
Kao i drugi plemeniti gasovi, ni neon nema biološki značaj zbog svoje hemijske inertnosti. Nije otrovan. U velikim koncentracijama može dovesti do gušenja, ali samo uslijed nedostatka kisika.<ref name="linde" /> Pri pritisku od preko 110 bara djeluje [[narkoza|narkotizirajuće]].<ref name="moore" />

== Reference ==
{{refspisak|2|refs=
<ref name="harry">Harry H. Binder: ''Lexikon der chemischen Elemente'', S. Hirzel Verlag, Stuttgart 1999, {{ISBN|3-7776-0736-3}}.</ref>
<ref name="ewieser">Michael E. Wieser i Tyler B. Coplen: ''Atomic weights of the elements (IUPAC Technical Report)'' u: Pure and Applied Chemistry Vol. 83, No. 2, 2011, str. 359–396.</ref>
<ref name="iupac">[http://www.ciaaw.org/pubs/TSAW2013_xls.xls IUPAC, Standard Atomic Weights Revised 2013]</ref>
<ref name="gestis">[http://gestis.itrust.de/nxt/gateway.dll?f=id$t=default.htm$vid=gestisdeu:sdbdeu$id=007100 Gestis]{{Mrtav link}}, baza podataka supstanci</ref>
<ref name="crc">Weast, Robert C. (gl. ur.): ''CRC Handbook of Chemistry and Physics''. CRC (Chemical Rubber Publishing Company), Boca Raton 1990. str. E-129 do E-145. {{ISBN|0-8493-0470-9}}.</ref>
<ref name="zhang">Yiming Zhang, Julian R. G. Evans, Shoufeng Yang: ''Corrected Values for Boiling Points and Enthalpies of Vaporization of Elements in Handbooks''. u: Journal of Chemical & Engineering Data. 56, 2011, str. 328–337, {{doi|10.1021/je1011086}}</ref>
<ref name="HNe">[http://webbook.nist.gov/cgi/cbook.cgi?ID=B3000188&Units=SI HNe], NIST Chemistry WebBook</ref>
<ref name="Nobel-ramsay">William Ramsay: ''[http://nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1904/ramsay-lecture.html The Rare Gases of the Atmosphere].'' govor povodom dodjele Nobelove nagrade, 12. decembar 1904.</ref>
<ref name="patentclaude">Patent [http://www.google.de/patents?id=Tc5QAAAAEBAJ&dq=1,125,476 US1125476] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20120216151549/http://www.google.de/patents?id=Tc5QAAAAEBAJ&dq=1,125,476 |date=16. 2. 2012 }} ''System of illuminating by luminescent tubes.'' prijavljen 8. oktobra 1911, objavljen 19. januara 1915, izumitelj: Georges Claude.</ref>
<ref name="buchmann">L. R. Buchmann, C. A. Barnes: ''Nuclear reactions in stellar helium burning and later hydrostatic burning stages.'' u: ''Nuclear Physics A.'' 2006, 777, str.&nbsp;254–290, {{doi|10.1016/j.nuclphysa.2005.01.005}}.</ref>
<ref name="woosley">S. E. Woosley, A. Heger: ''The evolution and explosion of massive stars.'' u: ''Rev. Mod. Phys.'' 2002, 74, str.&nbsp;1015–1071, {{doi|10.1103/RevModPhys.74.1015}}.</ref>
<ref name="nssdc">David R. Williams: ''[http://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/earthfact.html Earth Fact Sheet].'' [[NASA]], Greenbelt, stanje 20. maj 2009.</ref>
<ref name="dickin">Alan P. Dickin: ''Radiogenic isotope geology''. 2. izd., Cambridge University Press, 2005, {{ISBN|978-0-521-82316-6}}, str.&nbsp;303–307.</ref>
<ref name="mahaffy">P. R. Mahaffy, H. B. Niemann, A. Alpert, S. K. Atreya, J. Demick, T. M. Donahue, D. N. Harpold, T. C. Owen: ''Noble gas abundance and isotope ratios in the atmosphere of Jupiter from the Galileo Probe Mass Spectrometer.'' u: ''J. Geophys. Res.'' 2000, 105, str.&nbsp;15061–15071 ([http://www.agu.org/journals/ABS/2000/1999JE001224.shtml Abstract]).</ref>
<ref name="nubase">G. Audi, O. Bersillon, J. Blachot, A. H. Wapstra: ''[http://www.nndc.bnl.gov/amdc/nubase/Nubase2003.pdf The NUBASE evaluation of nuclear and decay properties] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20080923135135/http://www.nndc.bnl.gov/amdc/nubase/Nubase2003.pdf |date=23. 9. 2008 }} (PDF)''. u: ''Nuclear Physics''. 2003, Bd. A 729, str.&nbsp;3–128.</ref>
<ref name="linde">[http://www.linde-gas.at/datenblaetter/neon_verdichtet_8442.pdf Sicherheitsdatenblatt] (PDF), Linde AG, stanje 4. august 2006.</ref>
<ref name="moore">Walter J. Moore, Dieter O. Hummel: ''Physikalische Chemie.'' 4. izd., de Gruyter, 1986, {{ISBN|978-3-11-010979-5}}, str.&nbsp;284.</ref>
<ref name="schubert">K. Schubert: ''Ein Modell für die Kristallstrukturen der chemischen Elemente''. u: ''Acta Crystallographica''. 1974, 30, str.&nbsp;193–204, {{doi|10.1107/S0567740874002469}}</ref>
<ref name="ancsin">J. Ancsin: ''Vapor Pressure and Triple Point of Neon and the Influence of Impurities on these Properties.'' u: ''Metrologica''. 1978, 4, 1, str.&nbsp;1 ([http://webbook.nist.gov/cgi/cbook.cgi?Name=Neon&Units=SI&cTP=on NIST webbook]).</ref>
<ref name="römpp">RömppOnline: [https://roempp.thieme.de/roempp4.0/do/data/RD-14-00763 Neon], 19. juni 2014</ref>
<ref name="Lewars">Errol G. Lewars: ''Modeling Marvels: Computational Anticipation of Novel Molecules.'' Springer Verlag, 2008, {{ISBN|978-1-4020-6972-7}}, str.&nbsp;69–80.</ref>
<ref name="ullmann">P. Häussinger, R. Glatthaar, W. Rhode, H. Kick, C. Benkmann, J. Weber, H.-J. Wunschel, V. Stenke, E. Leicht, H. Stenger: ''Noble Gases''. u: ''Ullmann's Encyclopedia of Industrial Chemistry''. Wiley-VCH, Weinheim 2006, {{doi|10.1002/14356007.a17_485}}.</ref>
<ref name="patent">{{cite patent | country = SAD | number = 3815591 | status = Patent | title = Diving gas mixtures and methods of deep diving | gdate = 28.4.1972 | inventor = Heinz Schreiner, Robert Hamilton, Arthur Francis | assign1 = Union Carbide Co.}}</ref>
<ref name="bove">Alfred A. Bove, Jefferson Carroll Davis: ''Bove and Davis' diving medicine.'' 4. izd., Elsevier, 2004, {{ISBN|978-0-7216-9424-5}}, str.&nbsp;121.</ref>
}}

== Vanjski linkovi ==
{{Commonscat}}
* [http://www.periodicvideos.com/videos/010.htm Neon] na stranici ''The Periodic Table of Videos'' (Univerzitet u Nottinghamu)
* [http://www.webelements.com/neon/ WebElements.com&nbsp;– Neon].
* [http://education.jlab.org/itselemental/ele010.html It's Elemental&nbsp;– Neon] {{Simboli jezika|en|engleski}}
* [https://web.archive.org/web/20060923194636/http://wwwrcamnl.wr.usgs.gov/isoig/period/ne_iig.html USGS periodni sistem&nbsp;– Neon] {{Simboli jezika|en|engleski}}
* [http://hyperphysics.phy-astr.gsu.edu/Hbase/quantum/atspect2.html Atomski spektar neona] {{Simboli jezika|en|engleski}}
* [http://www.neonmuseum.org/ Muzej neona u Las Vegasu] {{Simboli jezika|en|engleski}}
{{PSE}}
[[Kategorija:Hemijski elementi]]