Izvorni kôd stranice Krvni pritisak

{{Infokutija bolest
| ime            = Krvni pritisak
| slika           = File: Blood pressure monitoring.jpg
| opis_slike      = Zdravstveni radnik mjeri krvni pritisak pomoću [[sfingmanometar|sfigmomanometra]].
|širina_slike =300px
| DiseasesDB      =
| ICD10           =
| ICD9            =
| ICDO            =
| MedlinePlus     = 007490
| eMedicine       =
| MeshID          = D001795
| LOINC           = {{LOINC|35094-2}}
| HCPCSlevel2     =
| OPS301          =
| reference_range =
}}
[[Datoteka:Mercury manometer.jpg|mini|desno|250px|Živin [[manometar]]]]
'''Krvni pritisak''' je [[sila]] kojom cirkulišuća [[krv]] djeluje na jedinicu površine [[krvni sud|krvnog suda]], a koja nastaje uslijed kontrakcija [[srce|srčane]] muskulature i posljedičnog potiskivanja krvi kroz [[kardiovaskularni sistem]].

Pri svakom izbacivanju krvi iz lijeve srčane komore pritisak raste, dok isti polako opada u periodu između dvije kontrakcije kada se krv ulijeva iz [[srčana pretkomora|pretkomora]] u [[srčana komora|komore]] i srce priprema za novu kontrakciju. Iz tog razloga se određuju dvije vrijednosti: gornji ([[sistola|sistolni]]) i donji ([[dijastola|dijastolni]]) krvni pritisak. Vrijednosti dobijene mjerenjem pomoću različitih instrumenata se odnose na pritisak u krvnim sudovima na nivou srca, jer on nije isti u svim dijelovima tijela uslijed [[hidrostatski efekat|hidrostatskog efekta]] i brojnih drugih činilaca.

Standardna jedinica kojom se izražava krvni pritisak je [[milimetar živinog stuba]] (mmHg), mada se nekad koriste i druge jedinice poput [[kilopaskal]]a (kPa), centimetar [[voda|vodenog]] stuba (cm H<sub>2</sub>O) itd.

Krvni pritisak je promjenjiv, mijenja se tokom dana i noći i podložan je mnogim vanjskim i unutrašnjim faktorima. Te promjene su posljedica aktivacije brojnih mehanizama kojima [[organizam]] nastoji održati odgovarajući protok ovisno o promjeni životnih uslova. Po mišljenju brojnih eksperata, normalan krvni pritisak kod čovjeka kreće se oko 120/80 ili niže<ref>{{Cite web |url=http://www.bpassoc.org.uk/BloodPressureandyou/Thebasics/Whatisnormal |title=Arhivirana kopija |access-date=31. 1. 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20120207090250/http://www.bpassoc.org.uk/BloodPressureandyou/Thebasics/Whatisnormal |archive-date=7. 2. 2012 |url-status=dead }}</ref><ref>http://www.nlm.nih.gov/medlineplus/highbloodpressure.html</ref><ref>{{Cite web |url=http://www.nhlbi.nih.gov/hbp/detect/categ.htm |title=Arhivirana kopija |access-date=31. 1. 2012 |archive-url=https://web.archive.org/web/20140704193122/http://www.nhlbi.nih.gov/hbp/detect/categ.htm |archive-date=4. 7. 2014 |url-status=dead }}</ref>.

== Klasifikacija, normalnih i abnormalnih vrijednosti ==
 
=== Sistemski arterijski pritisak ===
{| class = "wikitable" style = "float: right; margin-left: 15px; text-align: center"
|Klasifikacija uredskog krvnog pritiska (BP<sup>a</sup> i definicije stepena hipertenzije<sup>b</sup> Radne grupe za upravljanje arterijskom hipertenzijom Evropskog kardiološkog društva (ESC) i Evropskog društva za hipertenziju (ESH). Ista klasifikacija koristi se za sve uzraste od 16 godina.<small><sup>a</sup><br> Kategorija BP definirana je prema sjedećem položaju i prema najvišem nivou BP, bilo sistolnom ili dijastolnomIzolirana [[sistolna hipertenzija]].<small><sup>b</sup> se ocjenjuje se sa 1, 2 ili 3, prema vrijednostima sistolnog BP u navedenim opsezima.</small>
|-
! '''Kategorija'''
!'''Sistolni, mm Hg'''
!'''Dijastolni, mm Hg'''
|-
! <center> Optimalno </center>
|. | <center> <120 </center>
|. | <center> <80 </center>
|-
! <center> Uobičajeno </center>
|. | <center> 120–129 </center>
|. | <center> 80–84 </center>
|-
! <center> Visoko normalno </center>
|. | <center> 130–139 </center>
| <center> 85–89 </center>
|-
! <center> Hipertenzija 1. stepena </center>
|. | <center> 140–159 </center>
| <center> 90–99 </center>
|-
! <center> Hipertenzija 2. stepena </center>
|. | <center> 160–179 </center>
|. | <center> 100–109 </center>
|-
! <center> Hipertenzija 3. stepena </center>
|. | <center> ≥ 180 </center>
|. | <center> ≥ 110 </center>
|-
! <center> Izolirana sistolna hipertenzija <sup> b </sup> </center>
|. | <center> ≥ 140 </center>
|. | <center> <90 </center>
|}

Rizik od kardiovaskularnih bolesti progresivno raste iznad 115/75&nbsp;mmHg,<ref>{{cite journal | vauthors = Appel LJ, Brands MW, Daniels SR, Karanja N, Elmer PJ, Sacks FM | title = Dietary approaches to prevent and treat hypertension: a scientific statement from the American Heart Association | url = https://archive.org/details/sim_hypertension_2006-02_47_2/page/296 | journal = Hypertension | volume = 47 | issue = 2 | pages = 296–308 | date = februar 2006 | pmid = 16434724 | doi = 10.1161/01.HYP.0000202568.01167.B6 }}</ref> a  ispod ovog nivoa postoje ograničeni dokazi.<ref>{{cite journal | vauthors = Lewington S, Clarke R, Qizilbash N, Peto R, Collins R | title = Age-specific relevance of usual blood pressure to vascular mortality: a meta-analysis of individual data for one million adults in 61 prospective studies | journal = Lancet | volume = 360 | issue = 9349 | pages = 1903–13 | date = decembar 2002 | pmid = 12493255 | doi = 10.1016/S0140-6736(02)11911-8 }}</ref>
 
Promatračke studije pokazuju da ljudi koji održavaju arterijski pritisak na niskim nivoima ovih raspona  imaju mnogo bolje dugoročno kardiovaskularno zdravlje. U toku je medicinska rasprava o tome koji je optimalni nivo krvnog pritiska koji treba ciljati kada se koriste lijekovi za snižavanje krvnog pritiska s hipertenzijom, posebno kod starijih ljudi.
 
Tabela prikazuje najnoviju klasifikaciju uredskog (ili kliničkog) krvnog pritiska (2018.)  Radne grupe za upravljanje arterijskom hipertenzijom Evropskog kardiološkog društva (ESC) i Evropskog društva za hipertenziju (ESH).<ref>{{cite journal | vauthors = Williams B, Mancia G, Spiering W, Agabiti Rosei E, Azizi M, Burnier M, Clement DL, Coca A, de Simone G, Dominiczak A, Kahan T, Mahfoud F, Redon J, Ruilope L, Zanchetti A, Kerins M, Kjeldsen SE, Kreutz R, Laurent S, Lip GY, McManus R, Narkiewicz K, Ruschitzka F, Schmieder RE, Shlyakhto E, Tsioufis C, Aboyans V, Desormais I | display-authors = 6 | title = 2018 ESC/ESH Guidelines for the management of arterial hypertension | journal = European Heart Journal | volume = 39 | issue = 33 | pages = 3021–3104 | date = septembar 2018 | pmid = 30165516 | doi = 10.1093/eurheartj/ehy339 | doi-access = free }}</ref> Slične pragove usvojilo je Američko udruženje za srce za odrasle osobe starije od 18 godina,<ref name="Heartorg">{{cite web |url= http://www.heart.org/HEARTORG/Conditions/HighBloodPressure/AboutHighBloodPressure/Understanding-Blood-Pressure-Readings_UCM_301764_Article.jsp |title=Understanding blood pressure readings |date=11. 1. 2011 |publisher=American Heart Association|access-date=30. 3. 2011}}</ref> > ali u novembru 2017.,  Američko udruženje za srce objavilo je revidirane definicije za kategorije krvnog pritiska koje su povećale broj ljudi za koje se smatra da imaju visok krvni pritisak.<ref name="Heartorg2">{{cite web |url= https://www.heart.org/en/news/2018/05/01/nearly-half-of-us-adults-could-now-be-classified-with-high-blood-pressure-under-new-definitions |title= Nearly half of US adults could now be classified with high blood pressure, under new definitions |date= 13. 11. 2017 |publisher=American Heart Association |access-date=28. 7. 2019}}</ref>
 
Krvni pritisak varira iz minute u minutu i obično pokazuje cirkadijalni ritam tokom 24 sata, s najvišim očitanjima rano ujutro i navečer i najnižim očitavanjima noću. Gubitak normalnog pada krvnog pritiska noću povezan je s većim budućim rizikom od kardiovaskularnih bolesti i postoje dokazi da je noćni krvni pritisak snažniji prediktor kardiovaskularnih događaja od dnevnog krvni pritisak. Krvni pritisak varira tokom dužih vremenskih perioda (mjeseci do godina) i ova varijabilnost predviđa nepovoljne ishode.  Krvni pritisak se takođe mijenja kao odgovor na temperaturu, buku, emocijski [[stres]], konzumaciju hrane ili tečnosti, prehrambene faktore, fizičku aktivnost, promene u držanju tijela (poput [[ortostatska hipotenzija|uspravljanja]]), [[lijek]]ovi i bolest. Varijabilnost u krvnom pritisku i bolja prediktivna vrijednost ambulantnih mjerenja krvnog pritiska dovela je do toga da su se neke vlasti, poput Nacionalnog instituta za zdravstvo i izvrsnost u njezi (NICE) u Velikoj Britaniji, založile za upotrebu ambulantnog krvnog pritiska kao preferiranog metoda dijagnoze hipertenzije. 
[[Datoteka: Blutdruck.jpg |thumb|Digitalni sfigmomanometar koji se koristi za mjerenje krvnog pritiska]]

Razni drugi faktori, poput [[starost]]i i [[spol]]a, također utiču na krvni pritisak osobe. Razlike u mjerenju krvnog pritiska u lijevoj i desnoj ruci obično su male. Međutim, povremeno postoji postojana razlika, veća od 10&nbsp;mmHg,  koja će možda trebati daljnje istraživanje, npr. Za [[bolest perifernih arterija]] ili [[kardiovaskularna bolest|opstruktivna arterijska bolest]].

Ne postoji prihvaćeni dijagnostički standard za hipotenziju, iako se pritisci niži od 90/60 obično smatraju hipotenzivnim. U praksi se krvni pritisak smatra preniskim samo ako su prisutni njeni [[Hipotenzija|simptomi]]. 
 
=== Sistemski arterijski pritisak i starost ===
==== Fetusni krvni pritisak ====
U [[trudnoća|trudnoći]] fetalno srce, a ne majčino srce stvara fetalni krvni pritisak da bi krv pokretalo fetalnu cirkulaciju. Krvni pritisak u fetalnoj aorti iznosi približno 30&nbsp;mmHg u 20 nedelja gestacije, a raste na približno 45&nbsp;mmHg u 40 nedelja gestacije. .<ref name="Struijk">{{cite journal|vauthors=Struijk PC, Mathews VJ, Loupas T, Stewart PA, Clark EB, Steegers EA, Wladimiroff JW|date=oktobar 2008|title=Blood pressure estimation in the human fetal descending aorta|journal=Ultrasound Obstet Gynecol|volume=32|issue=5|pages=673–81|doi=10.1002/uog.6137|pmid=18816497}}</ref>

Prosječni krvni pritisak za donošenu novorođenčad: ref name="SharonSmithMurray">{{cite book|title=Foundations of Maternal-Newborn Nursing|url=https://archive.org/details/foundationsofmat0000murr_4ed|vauthors=Sharon SM, Emily SM|date=2006|publisher=Elsevier|edition= 4th|location=Philadelphia|page=[https://archive.org/details/foundationsofmat0000murr_4ed/page/476 476]}}</ref>
* Sistolni 65–95&nbsp;mmHg
* Dijastolni 30–60&nbsp;mmHg

==== Djetinjstvo ====
{| class = "wikitable" style = "float: right; margin-left: 15px; text-align: center"
| + [[Referentni opseg]] za krvni pritisak (BP) u djece <ref name = "ucla">[http://hr.uclahealth.org/workfiles/AgeSpecificSLM-Peds.pdf Specifično za dječju dob] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20170516204947/http://hr.uclahealth.org/workfiles/AgeSpecificSLM-Peds.pdf |date=16. 5. 2017 }}, str. 6. Revidirano 6/10. Autorice Theresa Kirkpatrick i Kateri Tobias. UCLA zdravstveni sistem</ref>
|-
! '''Faza''' !! '''Približna starost''' !! '''Sistolni, mm Hg''' !! '''Dijastolni, mm Hg'''
|-
! Dojenčad
|. | 0 do 12 meseci || 75–100 || 50–70
|-
! Mala djeca i predškolci
|. | 1 do 5 godina || 80–110 || 50–80
|-
! Školska dob
|. | 6 do 12 godina || 85–120 || 50–80
|-
! Adolescenti
|. | 13 do 18 godina || 95–140 || 60–90
|}

U djece su normalni rasponi krvnog pritiska niži nego u odraslih i ovise o visini.<ref>http: //www.nhlbi.nih.gov/guidelines/hypertension/child_tbl.htm|journal=|access-date=2008-09-23|archive-url=https://web.archive.org/web/20140618151357/http://http/ : //www.nhlbi.nih.gov/guidelines/hypertension/child_tbl.htm | archive-date = 2014-06-18 | url-status = dead}}</ref> (Imajte na umu da je srednji krvni pritisak dat u 50. percentilu i hipertenzija je definirana pomoću [[percentil|95. percentila]] za određenu dob, visinu i spol.) Referentne vrijednosti krvnog pritiska razvijene su za djecu u različitim zemljama, na osnovu raspodjele krvnog pritiska kod djece ovih zemalja.
 
==== Stariji odrasli ====
U odraslih u većini društava sistolički krvni pritisak raste od rane odrasle dobi pa nadalje, pa sve do najmanje 70 godina;  dijastolni pritisak obično počinje da raste porasti u isto vrijeme, ali početi padati ranije sredinom života, otprilike 55. godine života. Srednji krvni pritisak raste od rane odrasle dobi, povišava se sredinom života, dok pulsni pritisak raste prilično osjetno nakon 40. godine života. Prema tome, kod mnogih starijih ljudi sistolni krvni pritisak često premašuje normalni raspon za odrasle, ako je dijastolni pritisak u normalnom rasponu, to se naziva izolovanom sistolnom hipertenzijom. Porast pulsnog pritiska s godinama pripisuje se povišenom [[krutost arterija|ukočenosti arterija]].
 
== Sistemski venski pritisak ==
{{Nesistemski krvni pritisak}}
Krvni pritisak se općenito odnosi na arterijski pritisak u [[sistemska cirkulacija|sistemskoj cirkulaciji]]. Međutim, mjerenje pritiska u venskom sistemu i [[plućna cirkulacija|plućni sudovi]] imaju važnu ulogu u [[medicina intenzivne njega|intenzivnoj njezi]], ali zahteva invazivno mjerenje pritiska pomoću [[kateter]]a.
 
Venski pritisak je vaskularni pritisak u [[vena]]ma ili u [[srčana pretkomora|srčanim pretkomorama]]. Mnogo je niži od arterijskog pritiska, sa uobičajenim vrijednostima od 5&nbsp;mm Hg u [[desns pretkomora|desnoj pretkomori]] i 8&nbsp;mm Hg u lijevoj.
 
Varijante venskog pritiska uključuju:
* [[Centralni venski pritisak]], što je dobra aproksimacija pritiska u desnoj pretkomori, što je glavna odrednica dijastolnog volumena na kraju desne komore. (Međutim, u nekim slučajevima mogu biti izuzeci.) 
* [[Jugularni venski pritisak]] (JVP) indirektno se opaža pritisak nad venskim sistemom. Može biti korisno u razlikovanju različitih oblika [[srčana bolest|srčanih]] i [[plućna bolest|plućnih bolesti]].
* [[Portni venski pritisak]] je krvni pritisak u [[portna vena|portnoj veni]]. Uobičajeno je 5–10&nbsp;mm Hg 
 
== Plućni pritisak ==
{{Glavni| Pritisak plućne arterije}}
U [[plućna arterija|plućnoj arteriji]] pritisak je obično oko 15&nbsp;mm Hg, u mirovanju.
 
Povećani krvni pritisak u kapilarima pluća uzrokuje [[plućna hipertenzija|plućnu hipertenziju]], što dovodi do intersticijskog [[edem]]a, ako se pritisak poveća na preko 20&nbsp;mm |Hg i do [[plućni edem|plućnog edema]], pri pritiscima iznad 25&nbsp;mm Hg.
 
== Srednji sistemski pritisak ==
{{Glavni| Srednji sistemski pritisak}}
Ako se srce zaustavi, krvni pritisak opada, ali ne pada na nulu. Preostali pritisak izmjeren nakon prestanka rada srca i preraspodjele krvi kroz cirkulaciju naziva se srednjim sistemskim pritiskom ili srednjim pritiskom punjenja u cirkulaciji;  obično je to ~7&nbsp;mm Hg. 
 
== Poremećaji krvnog pritiska ==
Poremećaji kontrole krvnog pritiska uključuju [[Hipertenzija|visoki krvni pritisak]], [[Hipotenzija|nizak krvni pritisak]] i krvni pritisak koji pokazuje pretjeranu ili neprilagođenu fluktuaciju.
 
=== Visok krvni pritisak ===
{{Glavni| Hipertenzija}}
 
[[Arterijska hipertenzija]] može biti pokazatelj drugih problema i može imati dugoročne štetne efekte. Ponekad to može biti akutni problem, na primjer [[hitna hipertenzija]].
 
Nivoi arterijskog pritiska stvaraju mehanički stres na arterijskim zidovima. Viši pritisci povećavaju opterećenje srca i progresiju nezdravog rasta tkiva ([[aterom]]a) koji se razvija unutar zidova arterija. Što je veći pritisak, više stresa, i više ateroma ima tendenciju napredovanja, a [[miokard|srčani mišić]] s vremenom zadeblja, povećava se i slabi.
 
Perzistentna [[hipertenzija]] jedan je od faktora rizika za [[moždani udar]], [[infarkt miokarda|srčani udar]], [[zatajenje srca]] i arterijske aneurizme, a vodeći je uzrok [[otkazivanje bubrega|hroničnoig otkazivanja bubrega]]. Čak i umjereno povišenje arterijskog pritiska dovodi do skraćenja [[očekivani životni vijek|očekivanog životnog vijeka]]. Pri ozbiljno visokim pritiscima, srednjim arterijskim pritiscima 50% ili više iznad prosjeka, osoba može očekivati da će živjeti najviše nekoliko godina ako se na odgovarajući način ne liječi.

U prošlosti je najviše pažnje bilo posvećeno [[dijastola|dijastolnom]] pritisku, ali danas je poznato da su i visoki [[sistola|sistolni]] pritisci i visoki [[pulsni pritisak]] (brojčana razlika između sistolinog i dijastolinog pritiska) također faktori rizika. U nekim se slučajevima čini da smanjenje prekomjernog dijastolinog pritiska zapravo može povećati rizik, vjerovatno zbog povećane razlike između sistolnog i dijastolnog pritiska (vidi članak [[pulsni pritisak]]. Ako je sistolni krvni pritisak povišen (>140&nbsp;mm Hg) sa normalnim dijastolnim krvnim pritiskom (<90&nbsp;mm Hg), naziva se ''izoliranom [[sistolna hipertenzija|sistolnom hipertenzijom]]'' i može izazvati zdravstvenu zabrinutost. 
 
Za one koji imaju regurgitaciju [[srčani zalistak|srčanog zaliska]] , promjena težine može biti povezana s promjenom dijastolnog pritiska. U studiji na ljudima s regurgitacijom srčanih zalistaka, koja su upoređivala mjerenja u razmaku od dvije sedmice za svaku osobu, zabilježena je povećana težina [[aortna insuficijencija|aortne]] i [[mitralna regurgitacija|mitralne insuficijencije]] kada se dijastolni krvni pritisak povećao, dok kada dijastolni povećan pritisak je smanjen, došlo je do smanjenja težine.

=== Nizak krvni pritisak ===
{{Glavni|Hipotenzija}}
Prenizak krvni pritisak poznat je kao [[hipotenzija]]. Ovo je stanje za zabrinutost, ako uzrokuje znakove ili simptome, poput vrtoglavice, nesvjestice ili u ekstremnim slučajevima [[šok|cirkulacijski šok]].

Uzroci niskog arterijskog pritiska uključuju stanja, kao što su: 
 
* [[Sepsa]]
* [[Hemoragija]] - gubitak krvi
* [[Kardiogeni šok]]
* [[Nervo posredovana hipotenzija]] (ili refleksna sinkopa)
* [[Toksini]]e, uključujući toksične doze lijeka za krvni pritisak
* [[Hormon]]ske abnormalnosti, kao što je [[Addisonova bolest]]
* [[Poremećaj prehrane]], posebno [[anorexia nervosa]] i [[bulimija]]
 
==== Ortostatska hipotenzija ====
{{Glavni| Ortostatska hipotenzija}} 
Veliki pad krvnog pritiska nakon stajanja (uporni pad sistolnog/dijastolnog krvnog pritiska <20/00&nbsp;mm Hg) naziva se [[ortostatska hipotenzija]] (posturalna hipotenzija) i predstavlja neuspjeh tijela da nadoknadi učinak [[gravitacija|gravitacije]] na cirkulaciju. Stajanje rezultira povišenim [[Hidrostatika|hidrostatskim]] pritiskom u krvnim sudovima donjih udova. Posljedično rastezanje vena ispod [[dijafragma|dijafragmom]] (udruživanje vena) uzrokuje premještanje ~500 ml krvi iz grudi i gornjeg dijela tijela. To rezultira brzim smanjenjem centralnog volumena krvi i smanjenjem srčanokomorskog predopterećenja, što zauzvrat smanjuje udarni volumen i srednji arterijski pritisak. Obično se to nadoknađuje višestrukim mehanizmima, uključujući aktiviranje [[autonomni nervni sistem|autonomnog nervnog sistema]], koji povećava broj [[puls|otkucaja srca]], [[kontraktilnost miokarda]] i [[vazokonstrikcija|vazokonstrikciju,]] sistemskih arterija, radi očuvanja krvnog pritiska i izazivanja [[Vena|venskih]] vazokonstrikcija za smanjenje venske usklađenosti. Smanjena podložnost problemima sa venama takođe je rezultat suštinskog [[miogeni mehanizam|miogenih]] povećanja tona  venskog [[glatki mišić|glatkog mišića]], kao odgovor na povišeni pritisak u venama donjeg dijela tijela. Ostali kompenzacijski mehanizmi uključuju venoarteriolski [[aksonski refleks]], [[pumpa skeletnih mišića|pumpe skeletnih mišića]] i [[kriva venskog povratka|respiratorne pumpe]]. Zajedno, ovi mehanizmi normalno stabiliziraju krvni pritisak u roku od jedne minute ili manje. Ako ovi mehanizmi kompenzacije ne uspiju i arterijski pritisak i [[brzina protoka tečnosti|protok krvi]] smanjuje se nakon određene tačke, [[perfuzija]] mozga postaje kritično ugrožena (tj. opskrba krvlju nije dovoljna), uzrokujući [[vrtoglavica|vrtoglavicu]], slabost ili [[sinkopa|nesvjesticu]]. Obično je ovaj neuspjeh nadoknade posljedica bolesti ili lijekova koji utiču na [[simpatički nervni sistem]]. Sličan efekt se primjećuje nakon iskustva s prekomjernim opterećenjem gravitacijske sile (G-opterećenje), kakve rutinski doživljavaju akrobatski ili borbeni piloti „[[G-sila|povlačenje Gs-a]]“, gde ekstremni hidrostski pritisci prelaze sposobnost tjelesnih kompenzacionih mehanizama.
 
=== Promjenjiv ili fluktuirajući krvni pritisak ===
Neke fluktuacije ili varijacije krvnog pritiska su normalne. Varijacije pritiska koje su znatno veće od norme povezane su s povećanim rizikom od kardiovaskularnih bolesti malih moždanih sudova,<ref>{{Cite journal|last1=Tully|first1=Phillip J.|last2=Yano|first2=Yuichiro|last3=Launer|first3=Lenore J.|last4=Kario|first4=Kazuomi|last5=Nagai|first5=Michiaki|last6=Mooijaart|first6=Simon P.|last7=Claassen|first7=Jurgen A. H. R.|last8=Lattanzi|first8=Simona|last9=Vincent|first9=Andrew D.|last10=Tzourio|first10=Christophe|last11=Variability in Blood Pressure and Brain Health Consortium †|date=7. 1. 2020|title=Association Between Blood Pressure Variability and Cerebral Small-Vessel Disease: A Systematic Review and Meta-Analysis|journal=Journal of the American Heart Association|volume=9|issue=1|pages=e013841|doi=10.1161/JAHA.119.013841|issn=2047-9980|pmc=6988154|pmid=31870233}}</ref> i demencija, neovisno o prosječnom nivou krvnog pritiska. Noviji dokazi na temelju [[kliničko ispitivanje|kliničkog ispitivanja]] također su povezali varijacije krvnog pritiska s moždanim udarom,<ref>{{Cite journal|last=Muntner|first=P|title=Visit-to-visit variability of blood pressure and coronary heart disease, stroke, heart failure and mortality: A cohort study|journal=Annals of Internal Medicine|year=2015|volume=163|issue=5|pages=329–338|doi=10.7326/M14-2803|pmid=26215765|pmc=5021508}}</ref> otkazivanjem srca,<ref>{{Cite journal|last1=Nuyujukian|first1=DS|last2=Koska|first2=J|last3=Bahn|first3=G|last4=Reaven|first4=PD|last5=Zhou|first5=JJ|title=Blood pressure variability and risk of heart failure in ACCORD and the VADT|journal=Diabetes Care|year=2020|volume=43|issue=7|pages=1471–1478|doi=10.2337/dc19-2540|pmid=32327422|pmc=7305004|hdl=10150/641980}}</ref> i srčanim promjenama koje mogu dovesti do zatajenja srca.<ref>{{Cite journal|last=Nwabuo|first=CC|title=Association Between Visit-to-Visit Blood Pressure Variability in Early Adulthood and Myocardial Structure and Function in Later Life|journal=JAMA Cardiology|year=2020|volume=5|issue=7|page=795|doi=10.1001/jamacardio.2020.0799|pmid=32293640|pmc=7160747}}</ref> Ovi podaci potaknuli su raspravu o tome treba li liječiti prekomjerne varijacije krvnog pritiska, čak i među starijim odraslim [[normotenzija|normotenzivima]].<ref>{{Cite journal|last1=Parati|first1=Gianfranco|last2=Ochoa|first2=Juan E.|last3=Lombardi|first3=Carolina|last4=Bilo|first4=Grzegorz|date=mart 2013|title=Assessment and management of blood-pressure variability|journal=Nature Reviews. Cardiology|volume=10|issue=3|pages=143–155|doi=10.1038/nrcardio.2013.1|issn=1759-5010|pmid=23399972}}</ref> Starije osobe i oni koji su primili lijekove za krvni pritisak češće pokazuju veće oscilacije pritiska ,<ref name="ncbi.nlm.nih.gov">{{cite journal|vauthors=Brickman AM, Reitz C, Luchsinger JA, Manly JJ, Schupf N, Muraskin J, DeCarli C, Brown TR, Mayeux R|year=2010|title=Long-term Blood Pressure Fluctuation and Cerebrovascular Disease in an Elderly Cohort|journal=Archives of Neurology|volume=67|issue=5|pages=564–69|doi=10.1001/archneurol.2010.70|pmc=2917204|pmid=20457955}}</ref> a postoje neki dokazi da različiti antihipertenzivi imaju različite učinke na varijabilnost krvnog pritiska;<ref name=":6">{{Cite journal|last1=Messerli|first1=Franz H.|last2=Hofstetter|first2=Louis|last3=Rimoldi|first3=Stefano F.|last4=Rexhaj|first4=Emrush|last5=Bangalore|first5=Sripal|date=28. 5. 2019|title=Risk Factor Variability and Cardiovascular&nbsp;Outcome: JACC Review Topic of the Week|journal=Journal of the American College of Cardiology|language=en|volume=73|issue=20|pages=2596–2603|doi=10.1016/j.jacc.2019.02.063|pmid=31118154|issn=0735-1097|doi-access=free}}</ref> da li se ove razlike idu u korist ili je ishod neizvjestan.

== Fiziologija ==
[[Datoteka:Systolevs Diastole.png|thumb|280px|Srčana sistola i dijastola]]
[[Datoteka:VIM LDH.jpg|thumb|280px|Talasi oblika brzine krvotoka u centralnoj arteriji mrežnjače (crveni) i veni (plavi), izmjereni pomoću [[lasersko doplersko snimanje|laserskog doplerskog snimanja]] u očnom dnu zdravog dobrovoljca. Tokom svakog otkucaja srca, krvni pritisak varira između maksimalnog (sistolnog) i minimalnog (dijastolnog) pritiska<ref>{{cite web | url = http://healthlifeandstuff.com/2010/06/normal-blood-pressure-range-adults/ | title = Normal Blood Pressure Range Adults | publisher = Health and Life | date = 7. 6. 2010 | access-date = 20. 6. 2010 | archive-url = https://web.archive.org/web/20160318195914/http://healthlifeandstuff.com/2010/06/normal-blood-pressure-range-adults | archive-date = 18. 3. 2016 | url-status = dead }}</ref><ref name = 'Caro'>{{cite book | last = Caro | first = Colin G. | name-list-format = vanc |title=The Mechanics of The Circulation | url = https://archive.org/details/mechanicsofcircu0000unse |publisher=Oxford University Press |location=Oxford [Oxfordshire] |year=1978 |isbn=978-0-19-263323-1}}</ref>]]
Razlike u srednjem krvnom pritisku pokreću protok krvi u cirkulaciji. Stopa srednjeg protoka krvi ovisi i o krvnom pritisku i o otporu protoku koji daju krvni sudovi. U nedostatku efekata [[Fluidna statika|hidrostatski]] (npr. stajanje), srednji krvni pritisak opada kako se [[Cirkulacijski sistem|cirkulirajuća krv]] udaljava od [[srce|srca]] kroz arterije i [[kapilar]]e zbog [[viskoznos|viskoznog]] gubitaka energije. Srednji krvni pritisak pada tokom cijele cirkulacije, iako se najveći dio pada odvija duž malih arterija i [[arteriola]].<ref name='Klabunde2005p93-4'>{{cite book | last = Klabunde | first = Richard | title = Cardiovascular Physiology Concepts | url = https://archive.org/details/cardiovascularph00klab_564 | publisher = Lippincott Williams & Wilkins | year = 2005 | pages = [https://archive.org/details/cardiovascularph00klab_564/page/93 93]–94 | isbn = 978-0-7817-5030-1 }}</ref> Pulsatility also diminishes in the smaller elements of the arterial circulation, although some transmitted pulsatility is observed in capillaries.<ref>{{Cite journal|last1=Mahler|first1=F.|last2=Muheim|first2=M. H.|last3=Intaglietta|first3=M.|last4=Bollinger|first4=A.|last5=Anliker|first5=M.|date=1979|title=Blood pressure fluctuations in human nailfold capillaries|journal=The American Journal of Physiology|volume=236|issue=6|pages=H888–893|doi=10.1152/ajpheart.1979.236.6.H888|issn=0002-9513|pmid=443454}}</ref> 
[[Datoteka:Circulation pressures v1.tif|thumb|280px|Shema krvnog pritiska u cirkulaciji]] 
Gravitacija utiče na krvni pritisak hidrostatskim silama (npr. tokom stajanja) i zaliscima u venama, [[disanje]]m i pumpanjem od kontrakcije skeletnih mišića, što  također utiče na krvni pritisak, posebno u venama. 
 
=== Hemodinamika ===
{{glavni| Hemodinamika}} 
Jednostavan prikaz hemodinamike sistemskog arterijskog pritiska zasniva se na [[srednji arterijski pritisdak|srednjem arterijskom pritisku]] (MAP) i pulsnom pritisku. Većina uticaja na krvni pritisak može se shvatiti u smislu njihovog uticaja na [[srčani udar]],<ref>{{cite journal|vauthors=Guyton AC|date=decembar 1981|title=The relationship of cardiac output and arterial pressure control|journal=Circulation|volume=64|issue=6|pages=1079–88|doi=10.1161/01.cir.64.6.1079|pmid=6794930|doi-access=free}}</ref> [[Vaskularni otpor|sistemski vaskularni otpor]] ili [[arterijska krutost]] (inverzna arterijska podudarnost). Srčani volumen je proizvod udarnog volumena i broja otkucaja srca. Na udarni volumen utiče:<ref>{{Cite journal|last=Milnor|first=W. R.|date=maj 1975|title=Arterial impedance as ventricular afterload|journal=Circulation Research|volume=36|issue=5|pages=565–570|doi=10.1161/01.res.36.5.565|issn=0009-7330|pmid=1122568|doi-access=free}}</ref>
*1) [[krajnji dijastolni volumen]] ili pritisak punjenja komore koji djeluje putem [[Frank-Starlingov zakon|Frank-Starlingovog mehanizma]] – na što utiče [[volumen krvi]]; 
*2) [[kontraktilnost miokarda|kontraktilnost srca]]; i 
*3) [[naknadno opterećenje]], impedancija protoka krvi predstavljena cirkulacijom. Kratkoročno gledano, što je veći volumen krvi, to je veći srčani volumen. Ovo je predloženo kao objašnjenje veze između visokog unosa soli u ishrani i povišenog krvnog pritiska; međutim, odgovori na povećani unos natrija hranom variraju među pojedincima i uveliko ovise o odgovorima autonomnog nervnog sistema i [[sistem renin-angiotenzin|sistema renin-angiotenzim]],<ref>{{cite journal|vauthors=Lee AJ|date=decembar 1997|title=The role of rheological and haemostatic factors in hypertension|journal=Journal of Human Hypertension|volume=11|issue=12|pages=767–76|doi=10.1038/sj.jhh.1000556|pmid=9468002|doi-access=free}}</ref> i broj sudova, posebno manjih, arteriola i kapilara. Prisustvo ozbiljne arterijske [[stenoza|stenoze]] povećava otpor protoku, međutim ovo povećanje otpora rijetko povećava sistemski krvni pritisak, jer je njegov doprinos ukupnom sistemskom otporu mali, iako može duboko smanjiti nizvodni protok.<ref>{{cite journal|vauthors=Coffman JD|date=decembar 1988|title=Pathophysiology of obstructive arterial disease|journal=Herz|volume=13|issue=6|pages=343–50|pmid=3061915}}</ref>  a i promjene u [[osmolalnost|osmolarnosti plazme]] takođe može biti važna.<ref>{{Cite journal|last1=Korner|first1=P. I.|last2=Angus|first2=J. A.|date=1992|title=Structural determinants of vascular resistance properties in hypertension. Haemodynamic and model analysis|journal=Journal of Vascular Research|volume=29|issue=4|pages=293–312|doi=10.1159/000158945|issn=1018-1172|pmid=1391553}}</ref><ref>{{Cite journal|last=Mulvany|first=Michael J.|date=2012|title=Small artery remodelling in hypertension|journal=Basic & Clinical Pharmacology & Toxicology|volume=110|issue=1|pages=49–55|doi=10.1111/j.1742-7843.2011.00758.x|issn=1742-7843|pmid=21733124}}</ref> Jednostavno rečeno, sistemski vaskularni otpor uglavnom se određuje kalibrom malih arterija i arteriola. Otpor koji se može pripisati krvnom sudu ovisi o njegovom radijusu kako je opisano [[Hagen-Poiseuilleova jednadžba|Hagen-Poiseuilleovoj jednadžbi]] (otpor ∝ 1/radijus<sup>4</sup>). Dakle, što je manji radijus, to je veći otpor. Ostali fizički faktori koji utiču na otpor uključuju: dužinu suda (što je duži, to je otpor veći), viskoznost krvi (što je veća, to je otpor veći) i broj plovila, posebno manjih brojnih, arteriola i kapilara. Prisustvo ozbiljne arterijske [[stenoza|stenoze]] povećava otpor protoku, međutim ovo povećanje otpora rijetko povećava sistemski krvni pritisak, jer je njegov doprinos ukupnom sistemskom otporu mali, iako može duboko smanjiti nizvodni protok. Tvari nazvane [[vazokonstrikcija|vazokonstriktor]] smanjuju kalibar krvnih žila, povećavajući time krvni pritisak. [[vazodilatacija|Vazodilatatori]] (poput [[nitroglicerin]]a) povećavaju kalibar krvnih sudova, smanjujući tako arterijski pritisak. Dugoročno gledano, proces nazvan preuređivanjem takođe doprinosi promjeni kalibra malih krvnih sudova i utiče na otpor i reaktivnost na vazoaktivne agense. Smanjenje gustine kapilara, nazvano kapilarno razrjeđivanje, u nekim okolnostima može doprinijeti povećanoj otpornosti.

U praksi, [[autonomni nervni sistem]] svake osobe  i drugi sistemi koji regulišu krvni pritisak, posebno bubreg, mogu odgovoriti i regulirati sve ove faktore, tako da, iako su gornja pitanja važna, rijetko djeluju izolirano i stvarni odgovor arterijskog pritiska određene osobe može se u kratkom i dugoročnom razdoblju jako razlikovati.

=== Srednji arterijski pritisak ===
MAP je prosjek krvnog pritiska tokom [[srčani ciklus|srčanog ciklusa]] i određuje se pomoću [[srčani volumen|srčanog izlaza]] (CO), [[sistemski vaskularni otpor|sistemskog vaskularnog otpora]] (SVR) i [[centralni venski pritisak|centralnog venskog pritiska]] (CVP):<ref name="Mayet Hughes 2003 pp. 1104–9">{{cite journal | last1=Mayet | first1=J | last2=Hughes | first2=A | title=Cardiac and vascular pathophysiology in hypertension. | journal=Heart | volume=89 | issue=9 | year=2003 | issn=1355-6037 | pmid=12923045 | pmc=1767863 | pages=1104–9 | doi=10.1136/heart.89.9.1104}}</ref><ref name="Granger Hall 2007 pp. 241–263">{{cite book | last1=Granger | first1=Joey P. | last2=Hall | first2=John E. | title=Comprehensive Hypertension | url=https://archive.org/details/comprehensivehyp00lipg | chapter=Role of the Kidney in Hypertension | publisher=Elsevier | year=2007 | isbn=978-0-323-03961-1 | doi=10.1016/b978-0-323-03961-1.50026-x | pages=[https://archive.org/details/comprehensivehyp00lipg/page/241 241]–263}}</ref><ref name=KlabundeMAP2007>{{cite web |url=http://www.cvphysiology.com/Blood%20Pressure/BP006.htm |title=Cardiovascular Physiology Concepts – Mean Arterial Pressure |access-date=29. 9. 2008 | vauthors = Klabunde RE |year=2007 |url-status=dead |archive-url=https://web.archive.org/web/20091002040008/http://www.cvphysiology.com/Blood%20Pressure/BP006.htm |archive-date=2. 10. 2009 }}</ref>

:::::::::::<math>\! \text{MAP} = (\text{CO} \cdot \text{SVR}) + \text{CVP} </math>

U praksi, učešće CVP (koje je malo) općenito se zanemaruje, tako da

:::::::::::<math>\! \text{MAP} = \text{CO} \cdot \text{SVR} </math>

MAP se često procjenjuje na osnovu mjerenja sistolnog,  <math> \! P_{\text{sys}}</math> i dijastplnog pritiska,  <math> \! P_{\text{dias}}</math>&nbsp;<ref name="KlabundeMAP2007" /> primjenom jednadžbe:

<math>\! \text{MAP} \approxeq P_{\text{dias}} + k (P_{\text{sys}} - P_{\text{dias}})</math>

dje '' k '' = 0,333, iako su zagovarane druge vrijednosti za ''k''.<ref>{{Cite journal|last1=Bos|first1=Willem J. W.|last2=Verrij|first2=Elisabeth|last3=Vincent|first3=Hieronymus H.|last4=Westerhof|first4=Berend E.|last5=Parati|first5=Gianfranco|last6=van Montfrans|first6=Gert A.|date=april 2007|title=How to assess mean blood pressure properly at the brachial artery level|journal=Journal of Hypertension|volume=25|issue=4|pages=751–755|doi=10.1097/HJH.0b013e32803fb621|issn=0263-6352|pmid=17351365}}</ref><ref>{{Cite journal|last1=Meaney|first1=E.|last2=Alva|first2=F.|last3=Moguel|first3=R.|last4=Meaney|first4=A.|last5=Alva|first5=J.|last6=Webel|first6=R.|date=juli 2000|title=Formula and nomogram for the sphygmomanometric calculation of the mean arterial pressure|journal=Heart (British Cardiac Society)|volume=84|issue=1|pages=64|doi=10.1136/heart.84.1.64|issn=1468-201X|pmc=1729401|pmid=10862592}}</ref>

=== Pulsni pritisak ===
{{glavni |Pulsni pritisak}}
[[Datoteka: Arterial-blood-pressure-curve.svg | thumb|Shematski prikaz talasa arterijskog pritiska tokom jednog srčanog ciklusa. Zarez u krivulji povezan je sa zatvaranjem aortnog zaliska.]]
[[Pulsni pritisak]] je razlika između izmjerenog sistolnog i dijastolnog pritiska,

:::::::::::<math>\! P_{\text{pulse}} = P_{\text{sys}} - P_{\text{dias}}.</math>
 
Pulsni pritisak je posljedica pulsirajuće prirode [[srčani volumen|srčanog izlaza]], tj. otkucaja srca. Veličina pulsnog pritiska obično se pripisuje interakciji [[udarni volumen|udarnog volumena]] srca, usklađenosti (sposobnosti širenja) arterijskog sistema – što se uglavnom može pripisati [[aorta|aorti]] i velikim elastičnim arterijama – i  otporu toku  u [[arterijsko stablo|arterijskom stablu]].

== Regulacija krvnog pritiska ==
{{glavni | Regulacija krvnog pritiska |Sistem Renin-angiotenzin}}
Endogena, [[homeostaza|homeostatski]] regulacija arterijskog pritiska nije u potpunosti poznata, ali dobro su okarakterizirani sljedeći mehanizmi regulacije:
* [[Baroreceptorski refleks]]: [[Baroreceptor]]i u [[zona receptora visokog prirtiska|zonama receptora visokog pritiska]] otkrivaju promjene u arterijskom pritisku. Ovi baroreceptori na kraju šalju signale na [[produžena moždina|moždinu moždanog stabla]], konkretno na [[rostrumska ventrolateralna srž|rostrumsku ventrolateralnu srž ili mwdulu]] (RVLM). Medula putem [[automni nervni sistem|autonomnog nervnog sistema]] prilagođava srednji arterijski pritisak, mijenjajući i silu i brzinu kontrakcija srca, kao i sistemski vaskularni otpor. Najvažniji arterijski baroreceptori nalaze se u lijevom i desnom [[karotidni sinus|karotidnom sinusu]] i u [[aortni luk|aortnom luku]].<ref name='KlabundeArtBar2007'>{{cite web|url=http://www.cvphysiology.com/Blood%20Pressure/BP012.htm |title=Cardiovascular Physiology Concepts – Arterial Baroreceptors |access-date=9. 9. 2008 |last=Klabunde |first=RE |year=2007 }} [http://www.cvphysiology.com/Blood%20Pressure/BP012.htm Archived version 2009-10-03]</ref>
* [[Sistem renin-angiotenzin]] (RAS): Ovaj sistem je općenito poznat po dugotrajnom prilagođavanju arterijskog pritiska. Omogućava [[bubreg]]u da nadoknadi gubitak u [[volumen krvi|zapremini krvi]] ili pad arterijskog pritiska aktiviranjem endogenog [[vazokonstrikcija|vazokonstriktora]], poznatog kao [[angiotenzin II]].
*Oslobađanje  [[aldosteron]]a: Ovaj [[steroidni hormon]] se oslobađa iz [[kora nadbubrežne žlijezde|kore nadbubrežne žlijezde]],  kao odgovor na angiotenzin II ili visoku razinu [[kalij]]a u serumu. Aldosteron stimulira zadržavanje [[natrij]]a i izlučivanje kalija putem bubrega. Budući da je natrij glavni ion koji određuje količinu tečnosti u krvnim sudovima pomoću [[osmoza|osmoze]], aldosteron će povećati zadržavanje tečnosti, a posredno i arterijski pritisak.
* [[Baroreceptor]]i u [[zona receptora niskog pritiska|zonama receptora niskog pritiska]] (uglavnom u [[šuplje vane|šupljim]] i [[plućna vena|plućnim venama]], te u [[srčana pretkomora|pretkomorama]]) rezultira u [[povratna sprega|povratnoj sprezi]] reguliranjem lučenja [[vazopresin|antidiuretskog hormona]] (ADH / vazopresin), [[renin]]a i [[aldosteron]]a. Dobijeni porast [[zapremina krvi|zapremine krvi]] rezultira povećanim [[srčani volumen|srčanim volumenom]] po  [[Frank-Starlingov zakon srca|Frank-Starlingovom zakon srca]], povećavajući arterijski krvni pritisak.
 
Ovi različiti mehanizmi nisu nužno neovisni jedni o drugima, što pokazuje veza između RAS-a i oslobađanja aldosterona. Kada krvni pritisak padne, počinju mnoge fiziološke kaskade kako bi se krvni pritisak vratio na odgovarajući nivo.
 
# Pad krvnog pritiska otkriva se smanjenjem protoka krvi, a time i smanjenjem [[brzina glomerulske filtracije|brzinom glomerulske filtracije]] (GFR).
# Smanjenje GFR-a osjeća se kao smanjenje nivoa Na<sup>+ </sup> za ''[[macula densa]]''.
# ''Macula densa'' uzrokuje povećanje reapsorpcije Na<sup>+</sup>, što dovodi do prodiranja vode putem [[osmoza|osmoze]] i dovodi do krajnjeg povećanja zapremine [[krvna plazma|plazme]]. Dalje, ''macula densa'' oslobađa [[adenozin]], što uzrokuje suženje aferentnih arteriola.
# Istovremeno, [[jukstaglomerulska ćelija|jukstaglomerulske ćelije]] osjećaju pad krvnog pritiska i oslobađaju [[renin]].
# Renin pretvara [[angiotenzinogen]] (neaktivni oblik) u [[angiotenzin I]] (aktivni oblik).
# Angiotenzin I teče u [[krvotok]]u dok ne dođe do plućnih kapilara, gdje [[angiotenzin-konvertujući enzim]] (ACE) djeluje na njega da bi ga pretvorio u [[angiotenzin II]].
# Angiotenzin II je vazokonstriktor, koji će povećati protok krvi u srce, a zatim i predopterećenje, na kraju povećavajući [[srčani učinak]].
# Angiotenzin II takođe uzrokuje povećanje oslobađanja [[aldosteron]]a iz [[nadbubrežna žlijezda|nadbubrežne žlijezde]].
# Aldosteron dalje povećava reapsorpciju Na<sup>+</sup> i H<sub>2</sub>O u [[distalna izuvijana cijev|distalnoj izuvijanoj tubuli]] [[nefron]]a.
 
Sada se RAS farmakološki ciljaju [[ACE inhibitor]]om i [[antagonisti receptora angiotenzina II|antagonistima receptora angiotenzija]], poznatih i kao blokatori angiotenzinskih receptora (ARB). Sistem aldosterona direktno cilja [[spironolakton]], [[antagonist aldosterona]]. Zadržavanje tečnosti može biti usmjereno na [[diuretik]]e; antihipertenzivni efekat diuretika je posljedica njihovog utjecaja na zapreminu krvi. Općenito, baroreceptorski refleks nije usmjeren na [[hipertenzija|hipertenziju]], jer ako je blokiran, osobe mogu patiti od [[ortostatska hipertenzija|ortostatske hipotenzije]] i [[nesvjestica|nesvjestice]].
 
== Mjerenje ==
 [[Datoteka: Korotkow English.jpg | thumb|Objašnjenje kako se krvni pritisak meri na osnovu zvuka Korotkowa]]
{{Glavni| Mjerenje krvnog pritiska}}
Arterijski pritisak se najčešće mjeri pomoću [[sfigmomanometar|sfigmomanometra]], koji koristi visinu stuba žive ili mjerača aneroida, kako bi odslikavao krvni pritisak auskultacijom. .<ref name='Booth1977'>{{cite journal | vauthors = Booth J | title = A short history of blood pressure measurement | journal = Proceedings of the Royal Society of Medicine | volume = 70 | issue = 11 | pages = 793–9 | date = novembar 1977 | pmid = 341169 | pmc = 1543468 | doi = 10.1177/003591577707001112 }}</ref> Najčešća automatizirana tehnika mjerenja krvnog pritiska temelji se na metodu [[Oscilometrija|oscilometrije]].  Potpuno automatizovano oscilometrijsko mjerenje dostupno je od 1981. Invazivno mjerenje pritiska, prodiranjem u arterijski zid radi mjerenja, mnogo je rjeđe i obično je ograničeno na bolničke postavke.

Sada se istražuju novi metodi za mjerenje krvnog pritiska bez prodiranja u arterijski zid i bez ikakvog pritiska na tijelo pacijenta.  Takozvana mjerenja bez manžetne, otvaraju vrata udobnijim i prihvatljivijim uređajima za mjerenje krvnog pritiska. Primjer je monitor krvnog pritiska bez manžetne na zglobu koji koristi samo optičke senzore .
.<ref name='Booth1977'/>

== Krvni pritisak kod drugih životinja ==
Krvni pritisak kod sisavaca koji nisu ljudi sličan je ljudskom krvnom pritisku. Suprotno tome, broj otkucaja srca se znatno razlikuje, uglavnom u zavisnosti od veličine životinje (veće životinje imaju sporije otkucaje srca).<ref>{{Cite book|title=The design of mammals : a scaling approach| first = John William | last = Prothero | name-list-format = vanc |isbn=9781107110472|location=Cambridge|oclc=907295832|date=22. 10. 2015}}</ref>  As in humans, blood pressure in animals differs by age, sex, time of day and circumstances:<ref name=":1">{{Cite book|title=Animal models in cardiovascular research|url=https://archive.org/details/animalmodelsinca0000gros|last=Gross|first=David R. | name-list-format = vanc |publisher=Springer|year=2009|isbn=9780387959627|edition=  3rd|location=Dordrecht|pages=[https://archive.org/details/animalmodelsinca0000gros/page/5 5]|oclc=432709394}}</ref><ref name=":2">{{cite journal | vauthors = Brown S, Atkins C, Bagley R, Carr A, Cowgill L, Davidson M, Egner B, Elliott J, Henik R, Labato M, Littman M, Polzin D, Ross L, Snyder P, Stepien R | title = Guidelines for the identification, evaluation, and management of systemic hypertension in dogs and cats | journal = Journal of Veterinary Internal Medicine | volume = 21 | issue = 3 | pages = 542–58 | date = 2007 | pmid = 17552466 | doi = 10.1111/j.1939-1676.2007.tb03005.x }}</ref>  measurements made in laboratories or under anesthesia may not be representative of values under free-living conditions. Rats, mice, dogs and rabbits have been used extensively to study the causes of high blood pressure.<ref>{{cite journal | vauthors = Lerman LO, Chade AR, Sica V, Napoli C | title = Animal models of hypertension: an overview | journal = The Journal of Laboratory and Clinical Medicine | volume = 146 | issue = 3 | pages = 160–73 | date = septembar 2005 | pmid = 16131455 | doi = 10.1016/j.lab.2005.05.005 }}</ref>
{| class="wikitable sortable"
|+Krvni pritisak i puls različitih sisara
<br>
!rowspan=2|Vrsta
!colspan=2|<br>mm Hg
!rowspan=2|Puls<br>(otkucaji u minuti)
|-
!Sistolni
!Dijastolni
|-
| Telad
| 140
| 70
| 75–146
|-
| Mačke
| 155
| 68
| 100–259
|-
| Psi
| 161
| 51
| 62–170
|-
| Koze
| 140
| 90
| 80–120
|-
|Zamorčići
| 140
| 90
| 240–300
|-
| Miševi
| 120
| 75
| 580–680
|-
| Svinje
| 169
| 55
| 74–116
|-
| Zečevi
| 118
| 67
| 205–306
|-
| Pacovi
| 153
| 51
| 305–500
|-
| Rhesus majmuni
| 160
| 125
| 180–210
|-
| Ovce
| 140
| 80
| 63–210
|}

== Također pogledajte ==

* [[Hipertenzija]]
* [[Hipotenzija]]

== Reference ==
<references />

{{Fiziologija srca i krvnih sudova}}
{{Krv}}
{{Commonscat|Blood pressure}}

[[Kategorija:Kardiovaskularni sistem]]
[[Kategorija:Angiologija]]
[[Kategorija:Kardiologija]]
[[Kategorija:Fiziologija]]
[[Kategorija:Krv]]
[[Kategorija:Pritisak]]