Izvorni kôd stranice Glukozo-6-fosfo-dehidrogenaza

'''Glukozo-6-fosfo dehidrogenaza''' ('''G6PD''' ili '''G6PDH''') ([[EC broj|EC 1.1.1.49]]) je [[citosol]]olitski [[enzim]] koji  [[kataliza|katalizira]] [[hemijska reakcija|hemijsku reakciju]]:
:'''D-glukozo 6-fosfat + NADP<sup>+</sup> <math>\rightleftharpoons</math> 6-fosfo-D-glukono-1,5-lakton + NADPH + H<sup>+</sup>'''.
Ovaj enzim je u [[metabolički put|metaboličkom putu]] [[pentoza fosfat]]a (vidi sliku), koji smanjuje zalihe [[Energija|energije]] u ćelijama (kao što su [[eritrociti]]), održavajući razinu [[koenzim]]a [[nikotinamid adenin dinukleotid|nikotinamid adenin dinukleotid fosfata]] (NADPH). [[NADPH]] održava razinu [[glutation]]a u ovim ćelijama koji pomaže u zaštiti [[Crvena krvna zrnca|crvenih krvnih zrnaca]] protiv [[oksidacija|oksidacijskih]] oštećenja. Od većeg kvantitativnog značaja je proizvodnja NADPH za [[Tkivo|tkiva]] organa koji su aktivno uključeni u [[Biosinteza|biosintezu]] [[Masne kiseline|masnih kiselina]] i/ili izoprenoida, kao što su [[jetra]], [[mliječne žlijezde]], [[masno tkivo]] i [[nadbubrežna žlijezda]]. G6PD ograničava [[nikotinamid adenin dinukleotid fosfat]] (NADP) na NADPH dok oksidira glukozo-6-fosfat.<ref>Aster J., Kumar V., Robbins S. L., Abbas A. K., Fausto N., Cotran R. S. (2010): Robbins and Cotran pathologic basis of disease. Saunders/Elsevier, Kindle Locations 33340–33341, {{ISBN|1-4160-3121-9}}.</ref><ref>Hadžiselimović R. (1986): Uvod u teoriju antropogeneze. Svjetlost, Sarajevo, {{ISBN|9958-9344-2-6}}.</ref><ref>Hadžiselimović R. (2005): Bioantropologija – Biodiverzitet recentnog čovjeka. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, {{ISBN|9958-9344-2-6}}.</ref><ref>Hadžiselimović R., Pojskić N. (2005): Uvod u humanu imunogenetiku. Institut za genetičko inženjerstvo i biotehnologiju (INGEB), Sarajevo, {{ISBN|9958-9344-3-4}}.</ref>
== Djelovanje ==
Ovaj enzim je značajan kod ljudi kada postoji [[nedostatak glukozo-6-fosfat dehidrogenaze|genetički nedostatak G6PD]] koji predodređuje na ne-imunu [[hemolitska anemija|hemolitsku anemiju]], koja je posljedica [[Mutacija|mutacije]] na lokusu za proizvodnju G6PD.<ref>Bugg  T. (1997):  An introduction to enzyme and coenzyme chemistry. Blackwell Science, Oxford, {{ISBN|0-86542-793-3}}.</ref><ref>Lindhorst T. (2007): Essentials of carbohydrate chemistry and biochemistry. Wiley-VCH, 3527315284}}</ref><ref>Robyt F. (1997): Essentials of carbohydrate chemistry. Springer, {{ISBN|0387949518}}.</ref> 
<ref>Kornberg A. (1989): For the love of enzymes – The Odyssay of a biochemist. Harvard University Press, Cambridge (Mass.), London,{{ISBN|0-674-30775-5}}, {{ISBN|0-674-30776-3}}.</ref><ref>Laidler K. J. (1978): Physical chemistry with biological applications. Benjamin/Cummings, Menlo Park, {{ISBN|0-8053-5680-0}}.</ref><ref>Lindhorst T. K. (2007): Essentials of carbohydrate chemistry and biochemistry. Wiley-VCH, {{ISBN|3527315284}}.</ref><ref>Hunter G. K. (2000): Vital Forces. The discovery of the molecular basis of life. Academic Press, London 2000, {{ISBN|0-12-361811-8}}.</ref><ref>Nelson  D. L., Cox M. M. (2013): Lehninger principles of biochemistry. W. H. Freeman and Co., {{ISBN|978-1-4641-0962-1}}.</ref>

== Specijska rasprostranjenost ==
G6PD je široko rasprostranjena kod mnogih vrsta, od [[bakterija]] do [[čovjek]]a. Kod viših biljaka pronađeno je nekoliko izoformi G6PDH, koje se nalaze u [[citosol]]u, [[plastid|plastidnoj stromi]] i [[peroksisom]]ima.<ref>Corpas F. J., Barroso J. B., Sandalio L. M., Distefano S., Palma J. M., Lupiáñez J. A., Del Río L. A. (1998): A dehydrogenase-mediated recycling system of NADPH in plant peroxisomes. The Biochemical Journal,  330 ( Pt 2):  777–784.</ref> U ljudskim [[populacija]]ma , G6PD je uobičajena u izvjesnim ostrvskim grupama, kao što je [[Parsis]].<ref>http://www.pzash.org/g6pd-enzyme-deficiency {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20160312004701/http://www.pzash.org/g6pd-enzyme-deficiency |date=12 Mart 2016 }} , G6PD Enzyme Deficiency.</ref>
== Regulacija ==
Glukoza-6-fosfat dehidrogenaza je stimulisana njenim supstratom – glukoza 6 fosfatom. Obični odnos NADPH/NADP<sup>+</sup> u citosolu tkiva koja su objedinjena u biosintezu je oko 100 : 1. Porast iskorištavanja NADPH za biosintezu masnih kiselina može dramatično povećati razinu NADP<sup>+</sup>, a to pospješuje G6PD da proizvodi više NADPH.

G6PD pretvara [[glucoza-6-fosfat]] u [[6-fosfoglukono-δ-lakton]] i enzimski ograničavajući korak ''pentoznog fosfatnog puta''.

G6PD je jedan od brojnih [[glikoliza|glikolitskih enzima]] koji se aktivira pomoću [[transkripcijski faktor|transkripcijskog faktora]] [[HIF1A|H+hipoksija-inducibilnog faktora 1]] (HIF1).
G6PD je negativno regulisan [[acetlacija|acetilacijom]] na [[lizin]]u 403 (K403), [[Evolucija|evolucijski]] konrerviranom ostatku. K403 acetilirana G6PD je nesposobna za stvaranje aktivnih dimera i ispoljava potpuni gubitak aktivnosti. Ćelije čula vanćelijskog oksidacijskog podražaja na redukciju G6PD acetilacije u [[SIRT2]] – zavisnom obliku. U SIRT2-posredovanoj deacetilaciji i aktiviranju G6PD stimuliše [[pentoza fosfat]] za opskrbu citosolne [[NADPH]] da se suprotstavi oksidativnom oštećenju i štiti [[eritrociti|eritrocite]] [[miš]]a.<ref>Wang Y. P. Et al. (2014): Regulation of G6PD acetylation by SIRT2 and KAT9 modulates NADPH homeostasis and cell survival during oxidative stress. The EMBO Journal, 33 (12): 1304–1320.</ref>
== Klinički značaj ==
G6PD ima izvanrednu genetsku raznolikost. Mnoge varijante G6PD, uglavnom proizvedenih iz [[misens mutacija]], opisane su sa širokim rasponom razina aktivnosti [[enzim]]a i pratećih kliničkih simptoma. Dvije varijante transkripta kodiraju različite [[izoforma|izoforme]] ovog gena.<ref>http://www.ncbi.nlm.nih.gov/sites/entrez?Db=gene&Cmd=ShowDetailView&TermToSearch=2539.</ref>

Glukoza-6-fosfat dehidrogenaza je vrlo uobičajena u svijetu, a izaziva akutnu [[hemolitska anemija|hemolitsku anemiju]] u prisustvu jednostavne [[Infekcija|infekcije]], ishranom [[bob (biljka)|bobom]] ili reakcijom sa određenim [[lijek]]ovima, [[antibiotik|antibioticima]], [[antipiretik|antipireticima]] i [[malarija|antimalaricima]] 
[[Datoteka:Pathology of G6PD deficiency.png|center|none|500px]]
Ćelijski rast i proliferacija su obilježeni putem G6PD.

== Spisak lijekova koji uzrokuju razgradnju G6PD ==
Slijedeći ovaj popis, on ne sadrži sve lijekove koji izazivaju [[hemoliza|hemolizu]]:

{{refbegin|20em}}
* [[Antipiretik|Antipiretici]]
* [[Acetamilid]]
* [[Acetofenetidin]]
* [[Antipirin]]
* [[Aspirin]]
* [[Antimalarik]]
* [[Hlorokvin]]
* [[Primakin]]
* [[Pamakin]]
* [[Kinocid]]
* [[Plazmokin]]
* [[Sulfonamid]]i
* [[Sulfamilamid]]
* [[Sulfacetamid]]
* [[Sulfapiridin]]
* [[Salicio sulfapiridin]]
* [[N2 acetil sulfamid]]
* [[Nitrofurantoin]]
* [[Furaltadon]]
* [[Furazolidon]]
* [[Nitrofurazon]]
* [[Sulfuae]]
* [[Sulfokson]]
* [[Tiazolsulfon]]
* [[Dapson]]
* [[Dimerkaprol]]
* [[Orianza]]
* [[Neo Salvarsan]]
* [[Kulnden]]
{{refend}}
== Također pogledajte ==
* [[Nedostatak glukozo-6-fosfat dehidrogenaze]]
* [[Genetička resistencija na malariju]]

== Reference ==
{{refspisak}}
== Vanjski linkovi ==
* http://www.g6pddeficiency.org/index.php {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20130129134713/http://g6pddeficiency.org/index.php |date=29. 1. 2013 }} - G6PD Deficiency Website
* https://web.archive.org/web/20160303182655/http://www.atsdr.cdc.gov/csem/nitrate/no3treatment_management.html#g6pd ATSDR - G6PD Deficiency

[[Kategorija:EC 1.1.1]]
[[Kategorija:NADPH-zavisni enzimi]]
[[Kategorija:Enzimi poznate strukture]]
[[Kategorija:Ljudski proteini]]