Izvorni kôd stranice Funkcija početne mase

U [[Astronomija|astronomiji]], '''funkcija početne mase ''' ('''IMF''') jeste [[Empirical|empirijska]] funkcija koja opisuje  [[Frequency distribution|distribuciju]]  početnih masa za populaciju  zvijezda. IMF se običnoodređuje kao pfuncija [[Distribucija vjerovatnoće|funkcija distribucija vjerovatnoće]] (PDF) za mase pri kojima zvijezda ulazi u [[glavni niz]] (počinje [[Fuzija|fuzija vodika]]). Funkcija distribucije tada može korištena za konstruisanje [[Masena distribucija|masene distribucije]] ([[histogram]] zvjezdanih masa) populacije zvijezda. Karakteristike i evolucija zvijezda su usko povezane sa njihovim masama, tako da je IMF važan dijagnostički alat za astronome u proučavanju velikog broja zvijezda.  Na primjer, početna masa zvijezde je primarni faktor određivanja njene [[Zvjezdana klasifikacija|boje]], [[Luminozitet|luminoziteta]], i vijeka trajanja. IMF je relativno nepromjenjiv od jedne do druge grupe zvijezda, mada neka opažanja sugerišu da je IMF različit u različitim okruženjima.<ref>http://adsabs.harvard.edu/abs/2013ApJ...771...29G</ref>

== Forma IMF ==
IMF je često iskazan u pojmovima serije [[Power law|zakona energije]], gdje je <math>N(m) dm</math> (ponekad također predstavljeno kao <math>\xi (m) \Delta m</math>), broj zvijezda sa masama u rasponu <math>m</math> do <math>m + dm
</math> u okviru navedene zapremine prostora, je proporcionalan <math>m^{-\alpha}</math>, gdje je <math>\alpha</math> bezdimenzioni eksponent. IMF može biti zaključen iz današnje stelarne [[Luminosity function (astronomy)|funkcije luminoziteta]] korištenjem stelarne [[Mass-luminosity relation|relacije masa-luminozitet]] zajedno sa modelom kako brzina formiranja zvijezda varira vremenom. Općenito korištene forme IMF su Kroupa (2001) isprekidani zakon snage<ref name="Kroupa01">{{cite journal |first = Pavel|last = Kroupa|title = On the variation of the initial mass function|journal = MNRAS|volume = 322|pages = 231|date = 2001|url = http://adsabs.harvard.edu/abs/2001MNRAS.322..231K|doi = 10.1046/j.1365-8711.2001.04022.x|arxiv = astro-ph/0009005|bibcode = 2001MNRAS.322..231K}}</ref> i Chabrier (2003) log-normal distribucija.<ref name="Chabrier03">{{cite journal |first = Gilles|last = Chabrier|title = Galactic stellar and substellar initial mass function|journal = PASP|volume = 115|pages = 763|date = 2003|url = http://adsabs.harvard.edu/abs/2003PASP..115..763C|doi = 10.1086/376392|arxiv = astro-ph/0304382|bibcode = 2003PASP..115..763C}}</ref>

=== Salpeter (1955) ===
IMF zvijezda mnogo masivnijih od našeg sunca  je prvi kvantificirao [[Edwin Salpeter]] 1955.<ref>{{cite journal |first = Edwin|last = Salpeter|title = The luminosity function and stellar evolution|journal = ApJ|volume = 121|pages = 161|date = 1955|url = http://adsabs.harvard.edu/abs/1955ApJ...121..161S|doi = 10.1086/145971|bibcode = 1955ApJ...121..161S}}</ref> Njegov rad je davao prednost eksponentu <math>\alpha=2.35</math>. Ovaj oblik IMF se naziva '''Salpeterova funkcija''' ili Salpeter IMF. Ona pokazuje da broj zvijezda u svakom masenom rasponu brzo opada sa povećanjem mase. Salpeterova funkcija početne mase je 

=== Miller-Scalo (1979) ===
Kasniji autori su proširili rad ispod jedne [[Solar mass|solarne mase]] ([[Solar mass|''M''<sub>&#x2609;</sub>]]). Glenn E. Miller i [[John M. Scalo]] su predložili da se IMF "spljošti" (približava se <math>\alpha=0</math>) ispod jedne sunčeve mase.<ref>{{cite journal |last1 = Miller|first1 = Glenn|last2 = Scalo|first2 = John|title = The initial mass function and stellar birthrate in the solar neighborhood|journal = ApJS|volume = 41|pages = 513|date = 1979|url = http://adsabs.harvard.edu/abs/1979ApJS...41..513M|doi = 10.1086/190629|bibcode = 1979ApJS...41..513M}}</ref>

=== Chabrier (2003) ===
Chabrier 2003 za pojedinačne zvijezde:
: <math>\xi (m) \Delta m= 0.158 (1/m) \exp[- (\log(m)-\log(0.08))^2/(2 \times 0.69^2)]</math> for <math> m < 1,</math>
: <math>\xi(m) = k m^{-\alpha} </math> for <math> m > 1, \alpha = 2.3 \pm 0.3 </math>
Chabrier 2003 za zvjezdane sisteme:
: <math>\xi (m) \Delta m= 0.086 (1/m) \exp[- (\log(m)-\log(0.22))^2/(2 \times 0.57^2)]</math> for <math> m < 1,</math>
: <math>\xi(m) = k m^{-\alpha} </math> za <math> m > 1, \alpha = 2.3 \pm 0.3 </math>

=== Kroupa (2001) ===
[[Pavel Kroupa]] je zadržao <math>\alpha=2.3</math> iznad polovine solarne mase, ali je uveo <math>\alpha=1.3</math> između <span>0.08-0.5</span>&nbsp;[[Solar mass|''M''<sub>&#x2609;</sub>]] i <math>\alpha=0.3</math> ispod <span>0.08</span>&nbsp;''M''<sub>&#x2609;</sub>.
: <math> \alpha = 0.3 </math> za <math> m< 0.08,</math>
: <math> \alpha = 1.3 </math> za <math> 0.08 <m<0.5,</math>
: <math> \alpha = 2.3 </math> za <math> 0.5 <m </math>

=== Neodređenosti ===
Postoje velike neodređenosti koje se odnose na [[Smeđi patuljak|substelarno područje]]. Naročito, klasična pretpostavka da pojedinačna IMF pokriva cijeli substelarni i stelarni maseni raspon je dovedena u pitanje uz skolonost prema dvo-komponentne IMF koja će računati na moguće modalitete različitog formiranja substelarnih objekata. Jedna IMF pokriva smeđe patuljke i zvijezde veoma male mase u jednu ruku, a u drugu one koje su u rasponu od smeđih patuljaka velike mase do najmasivnijih zvijezda. treba zapaziti da ovdje dolazi do preklapanja područja između približno 0.05 i <span>0.2</span>&nbsp;''M''<sub>&#x2609;</sub> gdje oba moda formiranja računaju na tijela u ovom masenom spektru.<ref>{{cite conference |url = http://arxiv.org/abs/1112.3340|last1 = Kroupa|first1 = Pavel|display-authors = etal|booktitle = Stellar Systems and Galactic Structure, Vol. V|title = The stellar and sub-stellar IMF of simple and composite populations|date = 2012}}</ref>

== Literatura ==
* John Scalo, ''The initial mass function of massive stars in galaxies. Empirical evidence'', Luminous stars and associations in galaxies; Proceedings of the Symposium, Porto-Kheli, Greece, May 26–31, 1985. Dordrecht, D. Reidel Publishing Co., 1986, p.&nbsp;451-466.
* John Scalo, [http://www.as.utexas.edu/astronomy/people/scalo/Scalo1986.IMF.FundCosPhys.pdf ''The Stellar Initial Mass Function''] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150923174325/http://www.as.utexas.edu/astronomy/people/scalo/Scalo1986.IMF.FundCosPhys.pdf |date=23. 9. 2015 }}[http://www.as.utexas.edu/astronomy/people/scalo/Scalo1986.IMF.FundCosPhys.pdf] {{Webarchive|url=https://web.archive.org/web/20150923174325/http://www.as.utexas.edu/astronomy/people/scalo/Scalo1986.IMF.FundCosPhys.pdf |date=23. 9. 2015 }}, Fundamentals of cosmic physics, vol 11 pp.&nbsp;1–278, University of Texas (1986).
* Pavel Kroupa, [[arxiv:astro-ph/0201098|''The initial mass function of stars: evidence for uniformity in variable systems'']][http://arxiv.org/abs/astro-ph/0201098], Science 295, 82 (2002) 
* John Gallagher & Linda Sparke, ''Galaxies in the Universe'', Cambridge Press, 66 (2007)

== Reference ==
{{Reflist}}


{{Zvijezda}}
[[Kategorija:Zvjezdana astronomija]]